Verbum

чытаць, ✂; незак.

1. Адрозніваць і спалучаць літары ў словы, знаёміцца са зместам напісанага.

   • Ч. кнігу.
   • Ч. па складах.
   • Бегла ч.

2. Разумець, разбірацца ў якіх-н. знаках, абазначэннях.

   • Ч. ноты.
   • Ч. чарцяжы.

3. Па знешніх прыкметах распазнаваць, угадваць што-н. (перажыванні, думкі і пад.).

   • Ч. чужыя думкі.
   • Ён чытаў у яе вачах страх.

4. Пераказваць які-н. тэкст на памяць.

   • Ч. на памяць байкі.

5. Выкладаць вусна перад аўдыторыяй.

   • Ч. лекцыі.

◊

• Чытаць мараль (натацыі, павучанні) — гаварыць з кім-н. строгім тонам, робячы вымову, дакараючы за што-н.

|| зак. прачытаць, ✂.

|| наз. чытанне, ✂, чытка, ✂ і прачытанне, ✂.

чытач, ✂, м.

1. Той, хто чытае якія-н. творы, да каго звернуты творы пісьменнасці.

   • Апавяданне спадабалася чытачам.

2. Наведвальнік, абанент грамадскай бібліятэкі, чытальні.

   • Бібліятэка праводзіць перарэгістрацыю чытачоў.

|| ж. чытачка, ✂.

|| прым. чытацкі, ✂.

чытка, ✂, ж.

1. гл. чытаць.

2. Чытанне ўголас чаго-н.

3. Чытанне акцёрамі п’есы па ролях (від рэпетыцыі).

чытэльны, ✂.

Які лёгка чытаецца; выразны.

• Ч. почырк.

|| наз. чытэльнасць, ✂.

чых​¹, ✂, м.

Тое, што і чханне.

• Раптам на яго напаў чых.

чых​², гукаперайм.

Ужыв. для перадачы рэзкага адрывістага гуку пры чханні.

чыхаўка, ✂, ж. (разм.).

Тое, што і чханне.

чыхір, ✂, м.

Каўказскае чырвонае віно хатняга вырабу.

чэзлы, ✂.

1. Які слаба расце, хілы (пра расліны).

2. Хваравіты, слабы, кволы.

|| наз. чэзласць, ✂.

чэзнуць, ✂; незак.

1. Станавіцца чэзлым (у і знач.).

   • Ад засухі чэзла ўсё на полі.

2. Губляць здароўе, сілы.

   • Хлопчык чэз на вачах.

3. Станавіцца менш выразным, змяншацца, прападаць.

   • На світанні зоркі на небе чэзлі, станавіліся нябачнымі.