Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

замежны, .

  1. Які знаходзіцца за мяжой, іншаземны, зарубежны.

    • Замежныя дзяржавы.
  2. Які адносіцца да іншай дзяржавы.

    • Замежныя тавары.
    • Замежная мова.
    • Замежная камандзіроўка (за мяжу, за граніцу).
  3. Які мае адносіны да знешняй палітыкі.

    • Міністэрства замежных спраў.

замена, , ж.

  1. гл. замяніць.

  2. Той, хто (або тое, што) замяняе каго-, што-н.

    • Знайсці сабе замену.

заменнік, , м.

Матэрыял, выраб і пад., які па якіх-н. уласцівасцях можа замяніць іншы.

  • З. каляровых металаў.

заменны, .

Такі, які можа быць лёгка заменены другім.

  • Заменная дэталь.
  • Заменныя страты.

замераць, ; зак. (спец.).

Зрабіць замер.

  • З. выпрацоўку.

|| незак. замерваць, і замяраць, .

|| наз. замер, .

замерзнуць, ; зак.

  1. Ператварыцца ў лёд або пакрыцца лёдам, ледзяной коркай.

    • Вада ў вёдрах замерзла.
    • Рэчка замерзла. Вокны замерзлі.
  2. Загінуць ад холаду або моцна азябнуць.

    • З. у полі.
    • Пасажыры замерзлі.

|| незак. замярзаць, .

|| наз. замярзанне, .

  • Пункт замярзання.

замерці, ; зак.

  1. Стаць нерухомым, перастаць рухацца, дыхаць.

    • З. ад страху.
    • Ад нечаканасці замерла сэрца. Словы замерлі на губах.
  2. перан. Заціхаючы, спыніцца.

    • Стук капытоў замёр у далечыні.
    • К ночы рух на вуліцах замёр.

|| незак. заміраць, .

|| наз. заміранне, .

замест, прыназ.

Узамен каго-, чаго-н.

  • Узяць адну кнігу з. другой.
  • Пайду на дзяжурства з. цябе я.

замесці, ; зак.

  1. Падмятаючы, сабраць у адно месца ці аддаліць убок.

    • З. смецце ў куток.
  2. Пакрываючы чым-н. сыпкім, закрыць, засыпаць.

    • Мяцеліца замяла дарогу.
    • З. сляды злачынства (перан. утаіць).

|| незак. замятаць, .

заметка, , ж.

  1. Знак, зроблены на чым-н., метка.

    • З. на дрэве.
  2. Кароткі запіс.

    • Зрабіць заметку ў блакноце.
  3. Кароткае паведамленне ў друку.

    • З. ў газеце.

  • На заметку ўзяць каго-што (разм.) — звярнуўшы на каго-, што-н. увагу, запомніць, запісаць.

|| прым. заметачны, .