Verbum

ц, нескл., н.

1. Дваццаць пятая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «цэ». Вялікае Ц.

2. Глухі, пярэднеязычны, змычна-шчылінны, свісцячы зычны гук.

цабэрак, ‑рка, м.

Памянш. да цэбар; невялікі цэбар. Двое другіх калгаснікаў насыпалі сечку ў цабэркі.., нанізвалі цабэркі на доўгую тоўстую палку і неслі каровам. Колас. Жанчына не адказала, высыпала бульбу з мяшка ў цабэрак, плюхнула туды вады вядро і пачала.. мяшаць. Лобан.

цагельны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да вырабу цэглы. Цагельная прамысловасць. ▪ На беразе Дняпра ўзвышаецца комін новага цагельнага завода. Брыль.

цагельня, ‑і, ж.

Прадпрыемства, на якім вырабляецца цэгла. Працаваць на цагельні. ▪ Самае важнае, каб цагельня справілася, каб быў заўсёды запас цэглы... Чорны.

цагельнік, ‑а, м.

Рабочы, які працуе на цагельні.

цагельніца, ‑а, ж.

Жан. да цагельнік.

цагляны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да цэглы. Цагляная кладка. ▪ Сыпаліся разбітыя кулямі шыбы, ляцеў тынк і руды цагляны пыл. Грахоўскі. // Зроблены з цэглы. Цагляны будынак. ▪ Тут [у мястэчку] ёсць цагляная лазня, царква св. Магдалены, два млыны, дзве школы, сінагога, касцёл і камяніца Базыля Трайчанскага. Колас. Двор Кацубаў быў адгароджаны новымі шчыкетамі, з брамаю і каліткаю, за якімі відаць была новая хата на высокім цагляным падмурку. Якімовіч.

2. Які мае колер цэглы; карычневата-чырвоны. На круглым твары цаглянага колеру тырчэлі сіваватыя тоўстыя вусы. Бядуля. Твар Дзічкоўскага быў цаглянага колеру. Алешка. І цагляная чырвань новых муроў На мяне пральецца, як кроў. І за белаю вапнаю свежых сцен Я ўбачу хаціны чорны шкілет. Панчанка.

цагліна, ‑ы, ж.

1. Адна штука цэглы. Намясілі [людзі] кучу гліны І давай рабіць цагліны, З цэглы вежу будаваць. Крапіва. / у перан. ужыв. Максім Гарэцкі быў у ліку пісьменнікаў, якія закладвалі першыя цагліны ў падмурак беларускай прозы. «Маладосць».

2. які або чаго. Аб прадмеце, які мае форму чатырохвугольнага бруса. [Бацька] заўзята маўчыць і шпурляе наверх вялікія чорныя цагліны торфу, а я адношу іх і складаю адну пры адной. Брыль. У зале лёкаі скрэблі васковыя свечкі на дубовыя цагліны падлогі. Дзеці потым, танцуючы, разнясуць усё нагамі. Караткевіч.

цаджэнне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. цадзіць.

цадзілка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Кавалак палатна або іншае прыстасаванне для працэджвання чаго‑н. (пераважна малака). [Ганна] ўжо вылівала апошняе малако на цадзілку. Чорны. І я згадваю, што маці заўсёды, падаіўшы карову, вешала цадзілку і даёнку на плот, каб яны сохлі... Сачанка.