Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Кліша́ць, клыша́ты ’ступаць, ставячы ступні пяткамі ўнутр, а наскі ўбакі’ (З нар. сл.). Гл. клышаногі.

Клі́шы ’ногі’ (Нар. словатв.). Гл. клышьі2, клышаногі.

Кло́варат ’вароты’ (Мат. Маг.). Гл. калаварот. Перанос значэння пад уплывам вароты (гл.).

Кло́дава ’магільнік’ (Мат. Гом.). Гл. клад з. Ад *кладава.

Кло́даўе ’магільнік’ (Мат. Гом.). Гл. кладаўё.

Кло́дбішча ’магільнік’ (Мат. АС). Гл. кладбішна.

Клок1 ’жыццёвая сіла ў зярне’ (Чач., КЭС, лаг.). Гл. клёк.

Клок2 ’касмык, жмут сена, валасоў’ (Мат. Гом., Нар. сл., Сл. паўн.-зах.). Укр. клоччя, рус. клок ’тс’, балг. клъчище, серб.-харв. ку̑к, славен. kólke ’пакулле’, польск. kłak ’касмык, пакулле’. Найбольш верагодная версія да *plъkъ, генетычна суаднесенага з літ. plaukaĩ ’валасы’, лат. plaukas ’валокны’, с.-в.-ням. floccho ’касмык’ (Мацэнаўэр LF, 51, 125; Фасмер, 2, 252). Іншыя этымалогіі бяздоказныя.

Кло́мля ’рыбацкая снасць, лавушка з адкрытым заходам’ (ТСБМ, Мат. Гом., Янк. I, Сл. паўн.-зах., Крыв., Сцяшк., Нар. лекс., Сцяц.). Укр. кімля, климля, кломля, рус. (зах.) кломля ’тс’, серб.-харв. кло̏ња ’пастка для птушак’, славен. klȏnja ’тс’, польск. kłomia, kłonia ’тс’, славац. kloňa ’кошык для квахтухі’. Пералічаныя паралелі можна аб’яднаць у адзін архетып klomьnja, які лічыцца роднасным з гоц. hlamma ’пастка’ (Махэк₁, 206). Бернекер (1, 522) звязвае гэту групу слоў з прасл. kloniti, што неверагодна як з фанетычнага боку (дублет польск. kłomia/kłonia), так і з семантычнага.

Кло́мпы: «зімою ходзяць мужчыны ў дзеравяных кломпах» (Федар.). Гл. клумпы.

Клон ’паклон’ (Нар. сл.). Гл. кланіць.