Джаз ’джаз’ (БРС), джазба́нд ’тс’. Рус. джаз, джазба́нд, укр. джаз. Запазычанне з англ. jazz, jazzband ’тс’ (ад імя музыканта Jaz < Charles). Фасмер, 1, 510; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 100–101.
Джґаць ’біць, муштраваць’, ’сячы (пра ападкі)’, ’хутка ісці, заўзята есці’ (Сцяц.), ’хутка ісці, ехаць’ (Шат.), ’джаліць’ (БРС). Запазычанне з польск. dźgać ’калоць, пароць’.
Дзага́рак ’гадзіннік’ (Сцяшк.). Бясспрэчнае запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. zegarek ’тс’, якое з’яўляецца памяншальнай формай. Параўн. таксама польск. zegar ’тс’, ст.-польск. zeger. У аснове польскіх назваў ляжыць ням. Seiger ’клепсідра’. Гл. Булыка, Запазыч., 121; Брукнер, 651.
Дзве́ры ’дзверы’. Гл. двор.
Дзе ’дзе’. Укр. де, рус. где, польск. gdzie, чэш. kde, балг. де, къдѐ, ст.-слав. къде. Прасл. *къ‑de (пытальны займеннік *kъ‑ + частка ‑de). Параўн. ст.-інд. kúha (*kúdha) ’тс’, авест. kudā і г. д. Слаўскі, 1, 271; Траўтман, 144; Бернекер, 1, 674–675; Фасмер, 1, 400.
Дзе́ва ’сузор’е Язёвы (БРС). Запазычанне з рус. Де́ва ’тс’ (у рус. мове гэта калька лац. назвы сузор’я Virgo).
Дзе́вер ’дзевер, брат мужа’ (БРС). Рус. де́верь, укр. ді́вер, ст.-польск. dziewierz, чэш. deveř, балг. де́вер, ц.-слав. дѣверь. Прасл. *děverь. І.‑е. *dai̯u̯er‑. Параўн. літ. dieveris, ст.-інд. devâr‑, лац. lēvir, ст.-грэч. δᾱήρ. Фасмер, 1, 491; Траўтман, 43; Бернекер, 1, 198; Трубачоў, Эт. сл., 5, 19.
Дзевяно́ста. Рус. девяно́сто, укр. девʼяно́сто, ст.-рус. девѧносто, ст.-польск. dziewiętnosto. Праформа *devę(t)nosъto. Паводле Трубачова (Эт. сл., 4, 220), лічыцца прасл. дыялектызмам. Параўн. лац. nōnāginta і да т. п. Гл. Трубачоў, там жа; Фасмер, 1, 492.
Дзевятна́ццаць. Рус. девятна́дцать, укр. девʼятна́дцять, польск. dziewiętnaście, чэш. devatenáct, балг. деветна́йсет і г. д. Прасл. *devętь na desęte. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 4, 224.
Дзе́вяць. Рус. де́вять, укр. де́вʼять, польск. dziewięć, чэш. devět, серб.-харв. де̏вет, балг. де́вет, ст.-слав. девѧть. Прасл. *devętь (марфалагічная інавацыя; параўн. тэарэтычнае *devę‑ (*deven‑ < *neu̯n̥‑). Параўн. літ. devyní, ст.-інд. náva, авест. nava, лац. novem і г. д. Трубачоў, Эт. сл., 4, 222–223; Фасмер, 1, 492–493; Бернекер, 1, 188–189; Траўтман, 198.