Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ачкава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. ачкаваць.

ачкава́ць, ачкую, ачкуеш, ачкуе; зак., што.

Прышчапляць да якой‑н. расліны вочка іншай расліны.

ачко́, ‑а; Р мн. ‑оў; н.

1. Значок на ігральнай карце ці косці, які абазначае яе вартасць у гульні.

2. Адзінка падліку выйгрышаў у спаборніцтвах, спартыўных гульнях. Набраць найбольшую колькасць ачкоў.

3. Від азартнай карцёжнай гульні. Па абрыўках слоў Сіпак здагадаўся, што паліцаі іграюць у ачко. Лынькоў.

ачко́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ачка (у 2 знач.). Падвядзенне вынікаў спаборніцтва па ачковай сістэме.

ачму́раны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад ачмурыць.

ачмура́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да ачмурыць.

ачмуры́ць, ачмуру, ачмурыш, ачмурыць; зак., каго-што.

Разм.

1. Задурманіць, затлуміць. Гэта, відаць, хмель ачмурыў маю галаву. Рамановіч.

2. Абдурыць, схіліць на што‑н., збіць з толку.

ачмурэ́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які страціў здольнасць ясна ўспрымаць і разумець навакольнае; які знаходзіцца ў стане ачмурэння. Нехта вывалак ачмурэлага Фадзея з будыніны і пакінуў у бульбяніку. Пянкрат.

ачмурэ́нне, ‑я, н.

Стан паводле знач. дзеясл. ачмурэць.

ачмурэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

Разм. Страціць здольнасць ясна ўспрымаць і разумець навакольнае; адурэць. [Сусед Сідара:] — Куды вы!.. Ачмурэлі!.. Згубіць сябе хочаце!.. Галавач. — Як бог свят, ачмурэў чалавек! — спалохаўся дзед. Бажко.