Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

арчы́нец,

гл. арчынцы.

арчы́нка,

гл. арчынцы.

арчы́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да арчынцаў, які належыць, уласцівы ім. Арчынская мова.

арчы́нцы, ‑аў; адз. арчынец, ‑нца, м.; арчынка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. арчынкі, ‑нак; ж.

Адзін з малых народаў Заходняга Дагестана, які жыве ў сяле Арчы і ў Чарадзінскім раёне Дагестанскай АССР.

аршы́н, ‑а, м.

1. Мера даўжыні, роўная 71,12 см, якой карысталіся на Беларусі, у Расіі да ўвядзення метрычнай сістэмы.

2. Лінейка такой даўжыні. Складаны аршын.

•••

Аршын з шапкай — малы, невысокі ростам.

Бачыць на тры аршыны пад зямлёю гл. бачыць.

Мераць на свой аршын гл. мераць.

Мераць на стары аршын гл. мераць.

Мераць усіх (усё) на адзін аршын гл. мераць.

Як (быццам) аршын праглынуў гл. праглынуць.

[Цюрк.]

аршы́нны, ‑ая, ‑ае.

Памерам у адзін аршын. Аршынныя дровы. Аршынныя літары.

арыгіна́л, ‑а, м.

1. Тое, што з’яўляецца прадметам узнаўлення, капіравання, спісвання і пад.; проціл. копія, спіс. Арыгінал карціны, рукапісу. // Тэкст, які перакладаецца на іншую мову. Блізкасць перакладу да арыгінала. Чытаць у арыгінале. // Спец. Рукапіс, з якога робіцца набор. Вычытаць арыгінал.

2. Непадобны да іншых (пра чалавека); дзівак.

[Ад лац. originalis — першапачатковы.]

арыгіна́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Жан. да арыгінал (у 2 знач.).

арыгіна́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць арыгінальнага. Прэтэнзія на арыгінальнасць.

арыгіна́льнічанне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. арыгінальнічаць.