Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

апа́льшчык, ‑а, м.

Той, хто паліць печы ў службовым памяшканні або працуе ў кацельнай. Апальшчык у калідоры грукнуў дровамі аб жалезны ліст ля печкі. Караткевіч.

апа́льшчыца, ‑ы, ж.

Жан. да апальшчык.

апаля́чанне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. апалячыць і стан паводле знач. дзеясл. апалячыцца.

апаля́чванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. апалячваць — апалячыць і стан паводле знач. дзеясл. апалячвацца — апалячыцца.

апаля́чвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да апалячыцца.

2. Зал. да апалячваць.

апаля́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да апалячыць.

апаля́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

Засвоіць мову, звычкі, культуру палякаў; стаць падобным да паляка. У абвінавачанні нават гаварылася, што Крупскі апалячыўся — маўляў, гаворыць з падначаленымі па-польску і нават танцуе мазурку. Сіпакоў.

апаля́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго.

Прымусіць апалячыцца. [Люба:] І вы, дзядзька, далі сябе апалячыць?! Проста не хочацца верыць у гэта. Козел.

апа́мятацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Пасля моцнага душэўнага ўзрушэння, перажывання, разгубленасці зноў пачаць спакойна разважаць і дзейнічаць. — Як ты сюды трапіла? — першая апамяталася Валя. Карпаў. Не чакаючы, пакуль немцы апамятаюцца,.. Туравец загадаў адыходзіць. Мележ.

2. Адумаўшыся, зразумець памылковасць сваіх паводзін, адмовіцца ад сваіх намераў. [Лабыш:] Дачушка! Апамятайся, што ты гаворыш! Козел.

3. Прыйсці да памяці; апрытомнець. [Людвік:] — А як мае быць апамятаўся я праз некалькі дзён у шпіталі. Чорны.

4. Агледзецца, заўважыць. Мы і не апамяталіся, як мінуўся мамін адпачынак. Якімовіч.

апанава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад апанаваць.