Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

апазня́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца.

Незак. да апазніцца.

апаі́ць, апаю, апоіш, апоіць; зак., каго.

1. Напаіць больш чым трэба, празмерна. Апаіць каня. □ — Го, браток, — смяяліся мужчыны. — Апоіць цябе цётка малаком. Хадановіч.

2. Уст. Напаіць з мэтаю атруціць, адурманіць. — Можа, чары хто кінуў на іх, апаілі мо зеллем благім? Гэты лёх вартавалі ўтраіх і заснулі адзін за другім. Машара.

апа́к, ‑у, м.

Сорт белай гліны, якая ідзе на выраб пасуды.

апака́ліпсіс, ‑а, м.

Адна з хрысціянскіх царкоўных кніг, якая змяшчае містычныя прароцтвы пра канец свету.

[Ад грэч. apokálypsis — адкрыццё.]

апакаліпсі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да апакаліпсіса.

апакаліпты́чны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і апакаліпсічны.

апако́вы, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з апаку.

апакрыфі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да апокрыфаў. Апакрыфічная літаратура.

апа́л 1, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. апальваць — апаліць.

2. Тое, чым што‑н. апальваецца (дровы, драўнінныя адыходы, торф і пад.); паліва. Але яшчэ пытае люты. Зіму прывёўшы на прычал, Ці добра, людзі, вы абуты? Як вы багаты на апал? Колас.

3. Апрацоўка гліняных вырабаў высокай тэмпературай.

апа́л 2, ‑у, м.

Празрысты шклопадобны камень (звычайна малочнага колеру з блакітнаватым ці жаўтаватым адлівам), некаторыя гатункі яго лічацца каштоўнымі. А там Урал Хавае скарбы руд, Тапаз, апал, Цудоўны ізумруд. Зарыцкі.

апа́ла, ‑ы, ж.

У дапятроўскай Расіі — гнеў, няміласць цара да баярына, вяльможы, які ў чым‑н. правінаваціўся; кара, якая накладалася на такога вяльможу. // перан. Няміласць, непрыхільнасць.