Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

аняме́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго.

Прымусіць стаць падобным на немца па мове і звычаях.

ао́рта, ‑ы, ДМ ‑рце, ж.

Галоўная артэрыя ў арганізме пазваночных і чалавека, якая выходзіць з левага жалудачка сэрца і жывіць артэрыяльнай крывёю ўсе органы цела, акрамя лёгкіх.

[Грэч. aorte.]

ао́рыст, ‑а, М ‑сце, м.

Спец. У грэчаскай, стараславянскай і некаторых іншых мовах — адна з форм прошлага часу дзеяслова, якая выражае імгненнасць і закончанасць дзеяння.

[Грэч. aoristos.]

апаве́шчаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад апавясціць.

апавіва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да апавіцца.

2. Зал. да апавіваць.

апавіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да апавіць.

апаві́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад апавіць.

апаві́цца, апаўюся, апаўешся, апаўецца; апаўёмся, апаўяцеся; зак.

1. Апавіць сябе чым‑н. Апавіцца шалікам.

2. перан. Пакрыцца з усіх бакоў, ахутацца; заслацца (дымам, туманам). На сцяне партрэт Янкі Купалы ўжо апавіўся змрокам. Пестрак.

апаві́ць, апаўю, апаўеш, апаўе; апаўём, апаўяце; зак., што.

1. Абматаць, абкруціць што‑н. чым‑н. Апавіць галаву стужкай. // Размясціць вакол чаго‑н., абкружыць. Здаецца, недарэчным было да гэтых вочак-васількоў, да льняных кудзеркаў, што вянком апавілі твар яе [Ганнін] белы, браўнінг пры поясе, маленькая карабінка за плячыма, кулямётная стужка цераз плячо... Нікановіч. // Аплесці сабой (аб раслінах).

2. перан. Пакрыць з усіх бакоў, ахугаць; заслаць (дымам, туманам). Лісце алае засыпае роў, Пушчу чорную апавіў туман. Караткевіч. Ціхі ночы спакой усё наўкол апавіў. Гурло. // Ахапіць, абняць (пра пачуцці). Невыразна лёгкі, як дымок, сум апавіў сэрца. Мурашка.

апавяда́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць апавядальнага.