Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

яны́, іх, ім, іх, імі, аб іх; займ. асаб. 3 ас. мн.

1. Ужываецца (з мэтай пазбегнуць паўтарэння) замест назоўніка множнага ліку, які ў папярэднія кантэксце абазначае прадмет гаворкі. І сыны адказ трымалі Перад бацькам родным, А стараўся з іх быць кожны Свайго бацькі годным. Купала. [Рыбнікаў:] Смерць героя не прыгнятае жывых, а кліча іх да новых подзвігаў. Крапіва. // (у спалучэнні са словамі: «самі», «самыя»). Іменна тыя, а не хто іншы; тыя самыя.

2. толькі Р. Ужываецца ў знач. прыналежная займенніка; іхні. Мартын таксама глянуў У дзедавы цёмныя вочы, адчуваючы іх уладу над сабою, і потым мімаволі апусціў свае вочы. Колас. Сцепуржынскі і Скуратовіч увайшлі ў дом праз чысты ход. Іх галасы ціха гулі недзе ў большым пакоі. Чорны.

3. У спалучэнні з часціцай «вось» набывае ўказальны характар. Вось яны — палі густыя.

яныча́р, ‑а, м.

Гіст. Воін прывілеяванай рэгулярнай пяхоты ў султанскай Турцыі. // перан. Пра чалавека, які праяўляе залішнюю жорсткасць пры абароне інтарэсаў прывілеяваных колаў якога‑н. класа, якой‑н. касты і пад.

[Ад тур. yeniceri — новае войска.]

яныча́рскі, ‑ая, ‑ае.

Гіст. Які мае адносіны да янычара, належыць яму. Янычарская шабля.

японазна́вец, ‑наўца, м.

Спецыяліст у галіне японазнаўства.

японазна́ўства, ‑а, н.

Сукупнасць грамадскіх навук, якія вывучаюць гісторыю, эканоміку, мову, літаратуру і культуру Японіі.

япо́нец,

гл. японцы.

япо́нка,

гл. японцы.

япо́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Японіі, японцаў, які належыць, уласцівы ім. Японская мова.

япо́нцы, ‑аў; адз. японец, ‑нца, м.; японка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. японкі, ‑нак; ж.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Японіі.

япру́к, ‑а, м.

Разм. Кабан. Япрук заможны, лапавухі. Спацыраваў паміж платамі І смешна ўскідваў кумпякамі. Колас. Дзікі япрук рые зямлю ў глухіх закутках. Чорны.