Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

бялі́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да бялення. // Які служыць для бялення. Бялільны раствор. Бялільная сода. Бялільны чан.

бялі́льня, ‑і, ж.

Памяшканне, у якім што‑н. беляць.

бялі́льшчык, ‑а, м.

Рабочы, які займаецца бяленнем.

бялі́льшчыца, ‑ы, ж.

Жан. да бялільшчык.

бялі́цца, бялюся, белішся, беліцца; незак.

1. Пакрываць сабе твар бяліламі (у 2 знач.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца белым пад уздзеяннем спецыяльнай апрацоўкі; адбельвацца. Ды беляцца на беразе ракі.. Палотны зрэбныя і ручнікі. Танк.

3. Зал. да бяліць.

бялі́ць, бялю, беліш, баліць; незак., што.

1. Рабіць белым, пакрываючы што‑н. вапнай, мелам і пад. Бяліць столь. // Засыпаць, пакрываць што‑н. (снегам, туманам). Мусіць, каб не снег, навокал была б густая чарната, але снег адганяў цемру, бяліў усё. Мележ. На Нарач кладуцца сівыя туманы І беляць чупрыны курчавыя соснаў. Хведаровіч.

2. Дасягаць белізны чаго‑н. шляхам спецыяльнай апрацоўкі. Бяліць кужаль. □ Палотны беляць на росах чыстых І ясным сонцам абаграваюць, Пад песні ціхія урачыста Дзяўчаты шоўкам іх вышываюць. Панчанка.

3. Знімаць шкуру з забітай жывёліны, кару са ствала дрэва.

бялко́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да бялка (у 2 знач.). Бялковыя рэчывы, злучэнні, кармы. Бялковае цела.

бяло́к, ‑лка і ‑лку, м.

1. ‑лка. Празрыстая частка птушынага яйца, якая акружае жаўток.

2. ‑лку. Складанае арганічнае рэчыва, якое з’яўляецца пастаяннай і найбольш важнай састаўной часткай жывога рэчыва, асновай яго структуры і функцыі. Састаў бялкоў. Формы існавання бялку.

3. ‑лка. Белая абалонка вока. Бялкі вачэй.

бялу́га, ‑і, ДМ ‑лузе, ж.

Каштоўная прамысловая рыба, самая буйная з сямейства асятровых.

бялу́жына, ‑ы, ж.

Мяса бялугі як ежа.