Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

абме́ршчыца, ‑ы, ж.

Разм. Жан. да абмершчык.

абме́сці, ‑мяту, ‑мяцеш, ‑мяце; ‑мяцём, ‑мецяце, ‑мятуць; пр. абмёў, ‑мяла, ‑мяло; зак., каго-што.

Змятаючы, змахваючы, ачысціць паверхню чаго‑н. (ад пылу, снегу і пад.). Увайшла Адарка, абмяла венікам валёнкі і, зірнуўшы на Хвядоса, сказала: — У кантору ідзі. Шашкоў.

абме́цены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад абмесці.

абме́шванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. абмешваць — абмяшаць.

абме́швацца, ‑аецца; незак.

Зал. да абмешваць.

абме́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да абмяшаць. Дзве Таклюсіны памочніцы раскладалі корм свінням, абмешвалі — каму чыстаю ячнаю, аўсянаю або грэцкаю мукою, каму промешкаю, а каму і мякінаю. Колас.

абмі́н, ‑у, м.

Разм. Тое, што і абгон (у 1 знач.).

•••

У абмін (ехаць) — навыперадкі, абмінаючы адзін аднаго.

абміна́цца 1, ‑аецца; незак.

Зал. да абмінаць ​1.

абміна́цца 2, ‑аецца; незак.

Зал. да абмінаць ​2.

абміна́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да абмінуць.

абміна́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да абмяць.

абміну́ць, ‑міну, ‑мінеш, ‑міне; ‑мінём, ‑міняце; зак., каго-што.

1. Прайсці, праехаць міма каго‑, чаго‑н. Парашыўшы абмінуць пасёлак, Васіль звярнуў з дарогі, што вяла да Нырчы, і лугам пайшоў напрасцяк да ракі. Краўчанка. // перан. Прапусціць, не звярнуць увагі на што‑н. [Рыгор] не падумаў, як спланаваць прамову, чаго ў ёй чапіць, што абмінуць, якія кінуць лозунгі. Гартны.

2. Не закрануць, не зачапіць. — Было ў мяне такое прадчуванне, Што куля першая не абміне. Пысін.

3. перан.; часцей з адмоўем. Пазбегнуць, унікнуць чаго‑н. Абмінуць бяду. □ Адно мне ясна: завірухі Не абмінуць, не адхіліць. Колас.

4. Рухаючыся хутчэй, абагнаць, апярэдзіць каго‑, што‑н. Як ішлі па садзе [мужчыны], нагналі Міхаіла Палікарпавіча, павіталіся з ім і моўчкі абмінулі яго. Галавач.