Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

эўкалі́пт, ‑а і ‑у, М ‑пце, м.

1. ‑а. Паўднёвае вечназялёнае дрэва сямейства міртавых, якое вызначаецца вельмі хуткім ростам і вялікімі памерамі. / ‑у, у знач. зб. Пасадка эўкаліпту.

2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.

[Ад грэч. eu — добра і kalyptos — пакрыты.]

эўкалі́птавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да эўкаліпта, уласцівы яму. Эўкаліптавае лісце. Эўкаліптавы ствол. // Які складаецца з эўкаліптаў (пра лес, парк і пад.). // Які зроблены з эўкаліпту, атрыманы з яго. Эўкаліптавы алей.

эўкла́з, ‑у, м.

Рэдкі каштоўны камень сіняга колеру, які напамінае аквамарын.

[Ад грэч. eu — добра, лёгка і klásis — ломка, расколванне.]

эўкла́завы, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з эўклазу, з эўклазам. Эўклазавы пярсцёнак.

эўко́мія, ‑і, ж.

Паўднёвае гутаперчаноснае дрэва сямейства эўкоміевых, кара якога выкарыстоўваецца для вырабу лекавых прэпаратаў.

[Ад грэч. eükonos — з густым лісцем.]

э́ўрыка, выкл.

Вокліч, які выражае задавальненне, радасць пры знойдзеным рашэнні, пры ўзнікненні ўдалай думкі і пад. — Эўрыка! — крыкнуў.. [Платон] і кінуўся ў знямозе ў мяккае крэсла бухгалтара. — Знайшоў! Прыдумаў! Нядзведскі.

[Ад грэч. héurēka — я знайшоў; паводле падання, так усклікнуў Архімед, калі адкрыў названы яго імем закон.]

эўры́стыка, ‑і, ДМ ‑тыпы, ж.

Спец.

1. Спецыяльныя метады, якія выкарыстоўваюцца ў працэсе адкрыцця новага.

2. Навука, якая вывучае прадуктыўнае творчае мысленне.

3. Метад навучання пры дапамозе навадных пытанняў, а таксама тэорыя такой методыкі.

[Ад грэч. heurískō — знаходжу.]

эўрысты́чны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да эўрыстыкі. Эўрыстычны прынцып. Эўрыстычныя метады навучання.

эўфані́чны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з эўфаніяй, заснаваны на прымяненні эўфаніі. Як у музычным творы чаргаванне аднатыпных гукаў творыць мелодыю, так і тут, у вершы, умелая інструментоўка не толькі памагае вобразнай канкрэтызацыі, але і стварае стойкую танальнасць, эўфанічную выразнасць мовы — тое, што характарызуе твор з боку яго музычнасці. «Полымя».

эўфані́я, ‑і, ж.

У літаратуразнаўстве — аддзел паэтыкі, які вывучае гукавую арганізацыю мовы мастацкай літаратуры; будова мастацкага твора з пункту погляду яго гучання, мілагучнасці.

[Ад грэч. euphōnia — мілагучнасць.]