Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

цьма2, , ж.

  1. У лікавай сістэме старажытнай Русі: дзесяць тысяч (уст.).

  2. Тое, што і процьма.

  • Цьма цьмушчая (разм.) — вельмі многа, безліч.

цьмець, ; незак. (разм.).

  1. Цьмяна гарэць.

    • У зямлянцы цьмела газоўка.
  2. Станавіцца цьмяным, менш выразным, цямнець.

    • Пад раніцу зоркі цьмеюць.
    • Перажытае ўсё больш цьмела, забывалася (перан.).
  3. Вылучацца сваім цьмяным колерам, цямнела.

цьмяны, .

  1. Ледзь прыкметны, ледзь бачны; няяркі (пра святло, агонь і пад.).

  2. Цёмны, пацямнелы.

    • Цьмянае неба.
  3. перан. Без бляску, невыразны (пра вочы, погляд).

  4. перан. Без яснага, выразнага сэнсу; мала зразумелы.

    • Цьмяная фармуліроўка.

|| наз. цьмянасць, .

цьфу, гукаперайм. (разм.).

Імітаванне гука пляўка.

  • Цьфу! Абрыдзеў як горкая рэдзька.

цэбар, , м.

Шырокая драўляная пасудзіна з клёпак, з двума вушкамі.

|| памянш. цэбрык, і цабэрак, .

|| прым. цэбравы, .

цэбрык, , м.

  1. гл. цэбар.

  2. Невялікі цэбар.

цэгла, , ж., зб.

Будаўнічы матэрыял у форме прамавугольных брускоў з гліны і іншых асадкавых парод.

|| прым. цагляны, і цагельны, .

  • Цагляны будынак.
  • Цагельны завод.
  • Цагельная прамысловасць.

цэд, , м.

Працэджаны раствор заквашанай у вадзе аўсянай мукі, з якога вараць кісель.

цэдра, , ж.

Верхні слой скуркі пладоў цытрусавых, а таксама высушаная скурка іх, якая ў патоўчаным выглядзе служыць вострай прыправай.

  • Лімонная ц.

|| прым. цэдравы, .

цэзар, , м.

  1. Тытул старажытных і візантыйскіх імператараў; кесар.

  2. Манарх, уладар (уст.).