Verbum

◎ Кра ₁ ’шарош, крыгі’ (Сл. паўн.-зах.). Ст.-рус. кра ’тс’, польск. kra, чэш. kra, славац. kra ’тс’. Параўн. крыга (гл.). Прасл. jьkra/bkra. Аднак гэта рэканструкцыя мае ўмоўны характар, бо толькі абмежаваная колькасць славянскіх моў фіксуе даную лексему. Адсутнасць паўднёваславянскіх адпаведнікаў таксама сведчыць супраць рэканструкцыі (параўн. Слаўскі, 3, 42).

◎ Кра ₂ ’ікра (жаб’я)’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. ікра©.

Крапі́ць ’пырскаць’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.). Укр. кропити, рус. кропить ’тс’, ст.-слав. кропити, серб.-харв. кро̀пити, славен. kropíti ’тс’, польск. kropić, чэш. kropiti, славац. kropiť, н.-луж. kšopiś ’тс’. Прасл. kropiti не мае надзейных індаеўрапейскіх паралелей (параўн. Слаўскі, 3, 132–133; Фасмер, 2, 382).

Крапі́ць ₂ ’мацаваць’ (Мат. Гом., Ян.), ’латаць, зашываць’ (Нар. сл., Нар. словатв., Ян.). Гл. крэпкі.

◎ Ку́на ’куніца’ (Рам., Мат., Сцяц. Нар., Шн., Сцяшк. Сл.). Укр. купа, рус. купа, ст.-рус. купа ’тс’, балг. купа, макед. купа, серб.-харв. купа, славен. kuna ’тс’, польск. kuna, чэш. kuna, славац. kuna, в.-луж. kuna, н.-луж. kuna ’тс’. Прасл. kuna мае генетычна тоесны адпаведнік: ст.-прус. сайпе ’тс’, літ. kiaune, лат. сайпа ’тс’. Іншыя паралелі ненадзейныя (параўн. Слаўскі, 3, 366–367).

Ліцэнзія ’дазвол дзяржаўных органаў на выкарыстанне чаго-небудзь’, відавочна, запазычана ў наш час з рус. мовы, хаця мае аналаг у ст.-бел. лиценция ’дазвол’, ’свабода’ (1603 г.), якое запазычана са ст.-польск. licencyja ’свабода, адыход ад агульных правіл, дазвол’ (XVI ст.) (Булыка, Лекс. запазыч., 40) < с.-лац. licentia ’дазвол на выкладанне ва універсітэце’ < лац. ’воля, свабода’ (Слаўскі, 4, 226–227).

Масенж ’медзь’ (Грыг.), масе́нджны ’медны’ (Мал.), масе́нзавы ’тс’ (Нас.), масёнжнік ’меднік’, масянжовы дроблены з бронзы і мае колер яе’ (Некр.), масяндзовы ’бронзавы’ (Шат., Касп.), ст.-бел. мосязъ, мосендзъ, мосюндзъ, мосяжъ ’латунь’ запазычаны са ст.-польск. ⁺mosiądz, mosiądzowy, якія з с.-в.-ням. messinc, (суч. Messing) < ст.-грэч. μοσσύνοικος (χαλκός) ’народ, які жыў на Чорным моры’ (Васэрцыер, 151). Гл. таксама мосенж.

◎ Няхві́ля ’бура, навальніца’: «Поднялась да лихая нехвиля, човнокъ да затопила» (слуц., Шн. 3), няхваля ’навальніца’ (Марц.). Да хвіля ’бура’ (гл.), не тут мае узмацняльны характар; форма з ‑α‑ пад уплывам хваля (гл.) ці навала ’навальніца’. Іншаславянскія паралелі: чэш. nechvile ’непагода’, славен. neurje ’непагода, бура, навальніца’ (ад ura ’час’); параўн. таксама ням. Wetter ’пагода’ і ’бура, навальніца’, Unwetter ’бура, навальніца’ і пад.

Няць ’браць; узяць, схапіць; верыць; зразумець, навучыцца, засвоіць’ (Гарэц.), ’стукнуць; крануць’ (Нас.), ’узяць (з намаганнем)’ (Яруш.), ’браць’ (Сержп.), ’есці’ (полац., Нар. лекс.). Да прасл. *jęti, гл. яць, узяць; н‑ мае прыставачны характар, параўн. таксама прыставачнае и‑ у ст.-бел. инялъ, не инѧли (XVI ст.) = ст.-слав. ѭлъ (Карскі, 1, 264; 325), паходзіць ад некаторых прыназоўнікаў (*vъn‑, *sъn‑ і пад., Фасмер, 3, 95).

Панва́, пані́ва, пано́ўка, паня́ва ’скаварада’ (Сцяшк. МГ), пані́ва ’тс’ (Сл. Брэс.), па́невка ’полка ў замка стрэльбы; палонка’ (Нас.). З польск. panew, panwia ’скаварада’, panewka ’полка ў замка стрэльбы’. Лексема мае агульнаславянскі характар (параўн. рус. па́нка ’драўляная міска’, чэш. pánev ’скаварада і г. д.’) і з’яўляецца праславянскім запазычаннем са ст.-в.-ням. pfanne ’тс’ (падрабязна гл. Фасмер, 3, 198; Брукнер, 394; Махэк₂, 432).

Пара́граф ’частка тэксту ўнутры раздзела, якая мае самастойнае значэнне і пазначана звычайна знакам § і парадкавым нумарам’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 78), з рус. пара́граф, дзе праз польск. paragraf з лац. paragraphus ад грэч. παράγραφος ’знак, які напісаны радам’, παραγράφο ’пішу радам’ (Фасмер, 3, 203). Ст.-бел. паракграфъ (параграфъ, поракграфъ), 1580 г. < ст.-польск. paragraf, якое далей з лац. (Булыка, Лекс. запазыч., 57).

Пахарон, пахароны ’пахаванне’ (Сл. ПЗБ) як і пахаране́нне ’тс’ (Ян.) з ц.-слав., рус. похороны, захоронение < (по‑)хоронить < ст.-слав. хранити ’ахоўваць, сцерагчы’ < прасл. *xorniti, роднаснага да лац. servō, ‑āre ’ратаваць, захоўваць’, авест. haraitē pairi ’сцеражэцца’, haurvaiti ’сцеражэ’ (Фасмер, 3, 266). Лексема пахаронкі ’пахаванне’ (Сл. ПЗБ) — беларуская; яна мае суфікс ‑к‑ і (як дажынкі, дакопкі, памінкі) — аб ім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 48.