Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Груд ’узгорак, груда’. Гл. града́.

Гру́да ’глыба, кавалак, камяк’. Гл. града́.

Гру́дзі ’грудзі’. Параўн. рус. грудь, укр. грудь, гру́ди, ст.-польск. grędzi, чэш. hruď, балг. гръд, гърди серб.-харв. гру̑д, гру̑ди, ц.-слав. грꙋдь, грѫдь. Прасл. *grǫdъ. Лічыцца роднасным этымалагічна са слав. *grǫda і *gręda (гл. града́). Назва *grǫdь з’яўляецца слав. інавацыяй (архаічная слав. назва *pьrsь, *pьrsi). Трубачоў, Эт. сл., 7, 148–149; Фасмер, 1, 463; Бернекер, 1, 356; Слаўскі, 1, 342–343.

Груз. Гл. гразь.

Грузаві́к ’грузавік’ (БРС). Укр. грузови́к. Запазычанне з рус. грузови́к ’тс’ (якое ў слоўніках вядома з 1935 г.). Параўн. Шанскі, 1, Г, 184.

Грузд ’назва грыба грузд’. Параўн. рус. груздь, грузд, укр. груздь. Усх.-слав. (*gruzdь, *gruzdъ) назва прасл. характару. Лічыцца роднасным словам з *grǫda, *gruda (гл. града́). Гэта назва грыба з’яўляецца выключна славянскай. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 158. Параўн. яшчэ Фасмер, 1, 463–464.

Гру́знуць. Гл. гразь.

Гру́каць ’грукаць’ (БРС), дыял. грю́каць (Нас.). Рус. дыял. гру́ка́ть, грю́кать, укр. грю́кати, гру́каты. Параўн. балг. гру́кам ’рохкаць’ і г. д. Прасл. *grukati — дзеяслоў гукапераймальнага паходжання. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 154–155. Параўн. яшчэ Фасмер, 1, 466.

Грунт1 ’грунт’ (БРС). Ст.-бел. кгрунтъ, грунтъ ’грунт, зямля, аснова, зямельная ўласнасць’ (Булыка, Запазыч., 152). Рус. грунт, укр. грунт. Запазычанне з польск. grunt ’тс’ < ням. Grund. Гл. Фасмер, 1, 464; Шанскі, 1, Г, 184.

Грунт2 ’галоўна, важна’ (Сцяц.). Запазычанне з польск. grunt ’тс’ (< ням.).

Грунто́ўны ’грунтоўны’ (БРС). Ст.-бел. кгрунтовный, грунтовный (гл. Булыка, Запазыч., 152). Укр. грунто́вний ’тс’. Запазычанне з польск. gruntowny ’тс’.