Ку́дзерка 1 ’гаёк, лясок’ (Нас., Чач., Бяльк., Жд. 2, З нар. сл., Нар. сл., Яшк.). Да кудра (гл.). Магчыма, кантамінацыя з кудзер (гл.).
Ку́дзерка 2 ’кавалачак недажатага збожжа, барада’ (З нар. сл.). Гл. кудзерка 1.
Кудзе́снік ’гарэза, свавольнік’ (Касп.). Рус. кудес ’тс’, кудесить ’дзівачыць’, ст.-рус. кудесъ ’чары’. Гл. цуд і пракуда ’гарэза’ (Фасмер, 2, 400).
◎ Кудзёры ’кліны ў куртцы’ (Серб., Малч.). Утворана ад кідкі з дапамогай суфікса ‑ер. Параўн. доўгі > даўжэр, густы > гушчар (Сцяцко, Афікс. наз., 100, 137). Параўн. яшчэ кідэры (гл.). Пры гэтым прыметнік кідкі меў значэнне, атрыманае ў спадчыну ад кідаць з яго ткацкімі дэнататамі.
Ку́дла ’пудзель’ (Шпіл.). Да кудлы (гл.). Не выключай паралельны ўплыў пудзель (гл.).
Кудла́ты ’лахматы’ (ТСБМ, Шат., Касп., ТС, Сл. паўн.-зах., Грыг., Яруш., КЭС, лаг., Мат. Гом., Сцяшк., Ян.). Да кудлы (гл).
Кудла́цець ’збівацца ў касмыкі, блытацца’ (ТС, КЭС, лаг.). Гл. кудлы.
Ку́длы ’валасы’ (ТС, Сержп., Ск., Нік. Напаў., Бяльк., КЭС, лаг., Гарэц.). Укр. кудлы, рус. кудлы ’тс’, польск. kudły, чэш. kudle ’тс’. Гл. кудзель.
Кудо́швацца ’скручвацца ад болю’ (ТС). Гл. кудошыць.
Кудо́шыць ’круціць, згортваць’ (ТС). Да кудаса (гл.) ’мяцеліца, непагадзь, завея’. Рэгулярна а > о пад націскам, спарадычна ‑siti > ‑šiti.