Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Клымза́ ’кульгавы’ (клыбач ’хто клыбае’) (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. klipsà ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 482). Гл. клыпаць. Экспрэсіўная назалізацыя: *клыпса > *клымпса > клымза.

Клымпава́ты ’выкручаны, нязграбны’ (ТС). Да клыпаваты, клыпаць (гл.).

Клы́нбэль ’завостраны калочак для вязання снапоў’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. кныбель.

Клы́нда1 ’мачанка, прыгатаваная з ільнянога семя ці з маку’ (Сл. паўн.-зах., Жд. 3). Да клінда. Параўн. клінчыкі (гл.), клінцы (гл.). Словаўтварэнне не зусім зразумелае. Магчыма, суфікс ‑да, які ўтварае, аднак, аддзеяслоўны назоўнік тыпу валакіда (< валачыцца), рэўда (< раўці). Тады клінда ад клініць, клінец (гл.).

Клы́нда2 ’кульгавы’ (Сл. паўн.-зах., Нар. сл.). Гл. клынды.

Клы́ндаць ’хадзіць без мэты, бадзяцца’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. клынды.

Клы́нды ’ногі’ (Жд. 3). Параўн. кленды (гл.).

Клыно́чак ’хустка’ (ДАБМ). Хустка, павязаная «клінком». Да клін1 (гл.).

Клы́паць ’марудна ісці, накульгваючы, перавальваючыся з нагі на нагу’ (ТСБМ, Нас., Мат. Гом., ТС, Др.-Падб., Нік. Посл., Сцяшк., Бір., Юрч., КЭС, лаг.). Лічыцца балтызмам. Рус. клыпаць ’тс’. Параўн. літ. klỹpti ’кульгаць’ (гл. Лаўчутэ, Балтизмы, 54 з літаратурай). Але, як адзначыў Трубачоў (Эт. сл., 10, 81–82), наяўнасць серб.-харв. кли̏пати(се) ’цяжка ісці, калываючыся ад стомы’, якое можна разглядаць як адпаведнік бел. клыпаць, укр. клипати, пярэчыць версіі аб балтыйскім паходжанні апошніх слоў і робіць верагоднай гіпотэзу аб прасл. klypati, якое адпавядае літ. klū́poti ’стаяць на каленях’.

Клы́пе́нь ’кол для звязвання плытоў’ (Мат. Гом.). Да клынбэль (гл.).

Клы́пша ’чалавек, у якога доўгія нязграбныя ногі’ (Нар. сл.), ’жанчына з крывымі нагамі’ (З нар. сл.), ’кульгавы чалавек’ (Жыв. сл.). Утворана па вядомай балтыйскай словаўтваральнай мадэлі на ‑ša (гл. клыпаць).