Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Труско́ўнік ‘грыб Helotium’ (Сяржаніна, Грыбы). Паводле даведніка, «ад месца знаходжання на труску (ламаччы)», гл. труск.

Труслі́вы ‘баязлівы, палахлівы’ (ТС, Бяльк.), сюды ж трусля́к ‘баязлівец’ (Мат. Маг.). Да трус1, узнікла, відаць, пад рускім уплывам, параўн. мясцовае трухлі́вы ‘тс’ (Нас., Гарэц.), гл.

Трусна́ты, трусна́тый ‘цвёрды’ (кам., Жыв. НС). Няясна; магчыма, у значэнні ‘не гібкі’ ўтворана ад тру́снуць ‘надламацца, хруснуць’, гл.

Тру́снуць ‘хруснуць, храснуць, надламацца’ (Нас., Некр. і Байк., Ласт., Сл. ПЗБ), сюды ж трусці́ць, патрусі́ць ‘паламаць, здрабіць на кавалкі’ (Нас., Байк. і Некр., Гарэц.), тру́снік ‘друз, трэскі’ (Сцяшк. Сл.). Да прасл. *trǫs‑t‑/*trus‑t‑, якія суіснуюць з варыянтамі: *xrǫst‑/*xrust‑, *drozg‑/*dryzg‑. Гл. трушчыць.

Трусо́вы: на тым белым камені́ трусова перʼе (маладз., Песні сямі вёсак). Відаць, прыметнік, утвораны ад назвы страуса (гл. страус), параўн. ст.-бел. струсъ ‘страус’ са стратай пачатковага с.

Трусо́к ‘пілавіны’ (Касп.), ‘тонкія галінкі, трэскі і г. д.’ (ТС). Да труск (гл.).

Тру́сты: трусты на калёсах ‘выдумкі’ (Мат. Маг. 2). Няясна; магчыма, пераробка выразу турусы на калёсах ‘тс’ пад уплывам дзеяслова трусціць ‘ламаць, крышыць, разбураць’, гл.

Трусца́ ‘густы сняжок’ (Сцяшк. Сл.). Да трусіць ‘сыпаць, церушыць’ (гл.). Паводле Астроўскага (ABSl, 27, 126), узыходзіць да прасл. *tręs‑/*trǫs‑, параўн. польск. trzęsionka ‘дробны дождж’.

Трусці́ць ‘ламаць, крышыць’, разбіваць на кавалкі, разбураць’ (Нас.), тру́сціць ‘ламаць, крышыць, развальваць’ (Некр. і Байк.). Гл. трушчыць.

Трусы́, тру́сікі ‘прыналежнасць мужчынскай або жаночай бялізны’, ‘спартыўныя кароткія штаны, трусы’ (ТСБМ), trusy ‘тс’ (Брасл. сл.), трусэ́ (шчуч., Сл. ПЗБ). Новае запазычанне праз рус. трусы выводзяць са старога франц. trousses ‘кароткія шаравары’ (ЕСУМ, 5, 658; Арол, 4, 109). Трубачоў у Фасмера (4, 110) выводзіць рускае слова з англ. trousers ‘штаны’, што дало першапачатковае рус. тру́сики, адкуль другаснае трусы (Ніканаў, Этимология–1967, 100).