Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

іры́дый, ‑ю, м.

Рэдкі ў прыродзе хімічны элемент, цяжкі тугаплаўкі метал шаравата-белага колеру, блізкі да плаціны.

[Ад грэч. iris, iridos — радуга.]

і́рыс, ‑а, м.

Спец. Радужная абалонка вока.

[Ад грэч. iris — радуга.]

іры́с, ‑у, м.

1. Сорт цвёрдых цукерак у выглядзе плітачак карычневага колеру, якія робяцца з малака, цукру і патакі.

2. Сорт каляровых нітак для вышывання і вязання.

іры́ска, ‑і, ДМ ‑сцы; Р мн. ‑сак; ж.

Разм. Адна цукерка ірысу. З’есці па ірысцы.

іры́т, ‑у, М ірыце, м.

Запаленне радужнай абалонкі вока.

[Ад грэч. iris — радужная абалонка вока.]

ірэа́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць ірэальнага; нерэальнасць. Ірэальнасць сюжэта.

ірэа́льны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн. Які не існуе ў рэчаіснасці; нерэальны.

[Ад лац. irrealis — нематэрыяльны.]

ірэгуля́рны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн. Не падпарадкаваны агульным правілам; нерэгулярны. Ірэгулярнае войска. □ Па адхоне слаўся пладовы вялізны сад, адрываючыся ўверсе.. цёмнай і раскошнай сцяной ірэгулярнага парку. Караткевіч.

[Лац. irregularis.]

іск, ‑у, м.

Спец. Звяртанне да суда з патрабаваннем аб абароне грамадзянскіх правоў. Прад’явіць іск. Задаволіць іск. Адмовіць у іску.

•••

Сустрэчны іск — іск, які прад’яўляецца адказчыкам істцу.

і́скавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да іску. Іскавая заява.

і́скарка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Памянш.-ласк. да іскра. Бадзёра замільгалі ружовыя, ледзь бачныя аганькі, запырскалі іскаркі. Лынькоў. Нядобрыя іскаркі бліснулі ў вачах старой. Кірэйчык.