экзага́мія, ‑і, ж.
Характэрны для першабытнаабшчыннага ладу звычай, які забараняў шлюб паміж мужчынамі і жанчынамі аднаго і таго ж роду, племя.
[Ад грэч. éxō і gámos — шлюб.]
экзага́мны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да экзагаміі; заснаваны на экзагаміі. Экзагамны шлюб.
экзаге́нны, ‑ая, ‑ае.
У геалогіі — які адбываецца або ўтвараецца пад уздзеяннем вонкавых сіл на паверхні Зямлі. Экзагенныя працэсы. Экзагенныя глебы.
[Ад грэч. éxō і génos — род, нараджэнне.]
экзадэ́рма, ‑ы, ж.
Слой клетак, які звычайна знаходзіцца непасрэдна пад эпідэрмісам у карэннях раслін.
[Грэч. éxō і dermá — скура.]
экзальтава́насць, ‑і, ж.
Кніжн. Уласцівасць і стан экзальтаванага. — У бацькі больш пастарэла[й] устрыманасці, а ў дачкі — экзальтаванасці. Мурашка.
экзальтава́ны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца ў стане павышанай узрушанасці, узбуджанасці, схільны да экзальтацыі. // Які выражае экзальтацыю. Экзальтаваны погляд. Экзальтаваны твар. // Выкліканы, прасякнуты экзальтацыяй. Вершы [А. Лойкі] рамантычна экзальтаваныя, але ў іх ёсць і сапраўдная ўсхваляванасць. «Маладосць».
экзальта́цыя, ‑і, ж.
Стан павышанай узбуджанасці. — Вамі грае экзальтацыя маладосці, — па-бацькоўску маралізаваў Шульц. Гартны.
[Лац. exaltatio.]
экза́мен, ‑у, м.
Праверка ведаў па якім‑н. вучэбным прадмеце. Праграма выпускных экзаменаў. Уступныя экзамены. □ Ад імя камісіі Іван Паўловіч зачытаў вынікі экзаменаў і павіншаваў вучняў са сканчэннем школы. Васілевіч. А далей, разблытваючы прычыны сваёй няўдачы з паступленнем ва універсітэт, Клава думала цяпер і пра тыя балы, яна недабрала на экзаменах. Кавалёў. // перан. Якое‑н. выпрабаванне, праверка. А маці цэлы экзамен учынілі, загадалі ёй вагон звонку адмыць. Лынькоў. Але на славу ўдаўся зруб, Ён на выдатна здаў экзамен. Танк. Непарушнае брацтва ўсіх савецкіх людзей.. вытрымала суровы экзамен у гады вайны, загартавалася і ўзмацнела ў агні свяшчэннай барацьбы. «Звязда».
•••
Дзяржаўныя экзамены — выпускныя экзамены ў вышэйшых навучальных установах.
[Лац. examen.]
экзаменава́ны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад экзаменаваць.
экзаменава́цца, ‑нуюся, ‑нуешся, ‑нуецца; незак.
1. Здаваць экзамен. Экзаменуецца вучань трэцяе групы Іван Ванька. Ён з указкаю стаіць каля карты. Колас.
2. Зал. да экзаменаваць.