Verbum

трэцеступе́нны, ‑ая, ‑ае.

Малаістотны, малаважны. Трэцеступенная роля. // Пасрэдны па сваіх якасцях, па майстэрству. Трэцеступенны выканаўца.

трэцечарго́вы, ‑ая, ‑ае.

Які выконваецца, разглядаецца ў трэцюю чаргу, не важны, не галоўны. Трэцечарговая справа.

трэ́ці, ‑яя, ‑яе.

1. Ліч. парадк. да тры. Трэці год. Трэці па парадку. Трэці дом з краю. Трэцяя дзея п’есы. □ Прайсціся трэці раз Сцёпка не адважыўся: лёгка магло стацца так, што хто-небудзь з суседзяў мог бы звярнуць на яго ўвагу. Колас.

2. Асабіста не зацікаўлены ў чым‑н., што датычыцца дзвюх другіх асоб; пабочны. Усю гэтую гутарку чула трэцяя асоба. Чарнышэвіч.

3. у знач. займ. Хто‑, што‑н. з ліку некалькіх асоб або прадметаў пры іх пералічэнні. [Несцяровіч:] — Мільён людзей, скажам, працуе. Адзін муруе, другі цэглу робіць, трэці дрэва чэша, чацвёрты зямлю арэ. Кожны робіць сваё, а разам — гэта адна справа. Чорны.

4. перан. Не галоўны па значэнню, трэцярадны. На трэціх ролях. // Які выконвае дапаможную партыю. Трэці голас. // Ніжэйшы, горшы па якасці за другі. Трэці сорт. Чай трэцяга сорту.

5. у знач. наз. трэ́цяе, ‑яга, н. Страва, якая падаецца пасля другой; салодкая страва. На другі дзень з харчаваннем справа наладзілася, з’явіліся нават і трэція. Дубоўка.

6. у знач. наз. трэ́цяя, ‑яй, ж. Трэцяя частка, трэць. Адна трэцяя.

7. у знач. пабочн. трэ́цяе. Па-трэцяе.

•••

Трэцяе пакаленне — унукі.

Трэцяе саслоўе гл. саслоўе.

Трэцяя асоба гл. асоба.

Да трэціх пеўняў — да світання.

З трэціх рук; праз трэція рукі гл. рука.

Чуць з трэціх вуснаў гл. чуць.

трэці́раванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. трэціраваць.

трэці́раваны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад трэціраваць.

2. у знач. прым. Пагарджаны, абражаны.

трэці́равацца, ‑руецца; незак.

Зал. да трэціраваць.

трэці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго.

Пагардліва абыходзіцца з кім‑н., зневажальна адносіцца да каго‑н. Буржуазныя нацыяналісты з «Нашай нівы» спрабавалі трэціраваць Янку Купалу, Якуба Коласа і другіх паэтаў-рэалістаў. Ларчанка.

[Ад фр. traiter — абыходзіцца.]

трэць, ‑і; Р мн. трацей; ж.

Адна з трох роўных частак, на якія дзеліцца што‑н. Трэць года. □ Пад Рагачовам у .. палку [Аляксея] заставалася не больш трэці байцоў і каля дзесятка танкаў. Мележ. Недзе на першай трэці дарогі шаша прападае, і аўтобусік ужо бяжыць, куляецца па прасёлкавых дарогах. Ракітны.

трэця... (гл. трэце...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «трэце...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: трэцясортны, трэцякласны.

трэцякла́снік, ‑а, м.

Вучань трэцяга класа.