Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

аперы́раваны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад аперыраваць (у 1 знач.).

аперы́равацца, ‑руецца; незак.

Зал. да аперыраваць.

аперы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.

1. таксама зак., каго. Рабіць (зрабіць) каму‑н. аперацыю (у 1 знач.). Аперыраваць хворага.

2. Праводзіць, выконваць ваенныя аперацыі.

3. чым. Карыстацца чым‑н., выконваць пэўныя дзеянні над чым‑н. Аперыраваць лічбамі. Аперыраваць фактамі.

апе́рыцца, ‑рыцца; зак.

1. Пакрыцца, абрасці пер’ем, убрацца ў пер’е (пра птушак). Не аперыліся птушкі, Ды лятуць з гнязда ў служкі. Бічэль-Загнетава.

2. перан. Падужаць, пасталець (пра людзей). Пабыўшы з год на вольным паветры, Людміла паправілася, або, як жартуючы пра яе казалі, аперылася; паружавелі шчокі, сама яна падрасла, аформілася як дзяўчына. Гурскі. // Палепшыць, замацаваць сваё матэрыяльнае становішча.

апе́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.

Пакрыць, упрыгожыць пер’ем.

аперэ́та, ‑ы, ДМ ‑рэце, ж.

1. Музычна-вакальны твор камедыйнага характару з элементамі размовы. // Сцэнічнае выкананне такога твора.

2. Тэатр, у якім ставяцца музычна-вакальныя творы камедыйнага характару.

3. Труна тэатра аперэты. — Аперэта прыехала, — нясмела перарвала.. думкі [Грушэўскага] Аня, кіўнуўшы галавой на афішу. Карпюк.

[Іт. operetta.]

аперэ́тачны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да аперэты, звязаны з аперэтай. Аперэтачны акцёр. Аперэтачнае амплуа.

2. Які нагадвае тое, што бывае ў аперэце; такі, да якога нельга ставіцца сур’ёзна. Аперэтачныя прыгоды. Аперэтачнае адзенне. □ Шэравокія, светлавалосыя, іканапісныя, з вішнёвымі вуснамі і ненатуральна ружовымі шчокамі, ..[студэнты] вельмі нагадвалі аперэтачных пастушкоў. Караткевіч.

аперэ́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Разм. Тое, што і аперэта.

апе́сціць, апешчу, апесціш, апесціць.

Разм. Зак. да песціць.

апе́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад апець.