Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

аб’ектыві́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з аб’ектывізмам (у 2 знач.). Аб’ектывісцкі погляд на гісторыю, а Максім Багдановіч дасканала разумеў згубны для мастацтва халодна-абыякавый, аб’ектывісцкі падыход да жыццёвых з’яў. Майхровіч.

аб’екты́ў, ‑тыва, м.

Частка аптычнай прылады, якая складаецца з адной або некалькіх лінзаў, накіраваных на аб’ект разгляду. Аб’ектыў фотаапарата. Аб’ектыў тэлескопа.

[Ад лац. objectum — прадмет.]

аб’екты́ўнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць эфектыўнага; рэальнае, незалежнае ад свядомасці існаванне чаго‑н. як самастойнага аб’екта. Аб’ектыўнасць навакольнага свету і яго заканамернасцей.

2. Адпаведнасць аб’ектыўнай рэчаіснасці, адсутнасць суб’ектывізму ў разважанні аб чым‑н., бесстароннасць. Аб’ектыўнасць адзнакі.

аб’екты́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Які існуе па-за свядомасцю і незалежна ад яе. Аб’ектыўная неабходнасць капіталізму, які перарос у імперыялізм, нарадзіла імперыялісцкую вайну. Ленін.

2. Бесстаронні, праўдзівы, пазбаўлены суб’ектывізму. Аб’ектыўны вывад. □ Ніводзін аб’ектыўны чалавек не можа адмаўляць, што ўплыў краін сацыялізма на ход сусветных падзей становіцца ўсё мацнейшым, усё глыбейшым. Брэжнеў.

•••

Аб’ектыўная ісціна гл. ісціна.

Аб’ектыўная рэальнасць гл. рэальнасць.

абелару́сіць, ‑рушу, ‑русіш, ‑русіць; зак., каго-што.

1. Выхаваць у традыцыях беларускага нацыянальнага характару і нацыянальнай культуры.

2. Надзяліць рысамі, уласцівымі беларусу.

абелару́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да абеларусіць.

абе́лены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад абяліць.

абелі́ск, ‑а, м.

Помнік у гонар якой‑н. падзеі або на ўшанаванне чыёй‑н. памяці ў выглядзе высокага, звычайна кантовага, слупа, звужанага уверсе. Справы мужных славіць родны Мінск, Вольны, шумны, светлы і зялёны, І на Круглай плошчы абеліск У вякі ўздымае іх імёны. Калачынскі.

[Грэч. obeliskos.]

абе́льванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. абельваць — абяліць.

абе́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да абяліць.