Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дэтанацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да дэтанацыі. Дэтанацыйны выбух.

дэтана́цыя, ‑і, ж.

Імгненнае загаранне якога‑н. выбуховага рэчыва, выкліканае выбухам другога рэчыва, ударам і пад.

[Ад лац. detonare — прагрымець.]

дэтэ́ктар, ‑а, м.

1. Прыстасаванне ў радыёпрыёмніку для пераўтварэння ваганняў высокай частаты ў ваганні нізкай (гукавой) частаты.

2. Разм. Тое, што і дэтэктарны прыёмнік.

[Ад лац. detector.]

дэтэ́ктарны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дэтэктара. Дэтэктарная лямпа.

•••

Дэтэктарны прыёмнік гл. прыёмнік.

дэтэкты́ў, ‑тыва, м.

1. Шпік, агент вышукной паліцыі (у капіталістычных краінах).

2. Літаратурны твор або кінафільм, прысвечаны раскрыццю таямніц, звычайна звязаных са злачынствам. Заняты кожны сваім пасажыры. Хто дэтэктывам, хто — булкай з сырам. Барадулін.

[Англ. detective.]

дэтэкты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дэтэктыва (у 2 знач.). Дэтэктыўны раман. Дэтэктыўная аповесць.

дэтэрміні́зм, ‑у, м.

Матэрыялістычнае разуменне прычыннай абумоўленасці ўсіх з’яў; проціл. індэтэрмінізм.

[Ад лац. determinare — выяўляць, вызначаць.]

дэтэрміні́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Паслядоўнік дэтэрмінізму.

дэтэрміністы́чны, ‑ая, ‑ае.

Заснаваны на дэтэрмінізме. Дэтэрміністычная філасофія. Дэтэрміністычныя погляды.

дэтэрміні́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дэтэрмінізму, дэтэрмініста. Дэтэрмінісцкая філасофія.