Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

травесці́раваны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад травесціраваць.

2. у знач. прым. Перароблены. Травесціраваная аповесць.

травесці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак. і зак., што.

Пераробліваць (перарабіць) мастацкі твор, надаваць (надаць) мастацкаму твору які‑н. новы выгляд.

траві́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да траўлення ​1. Травільныя работы. // Прызначаны для траўлення, які служыць для траўлення. Травільны раствор.

траві́льшчык, ‑а, м.

Рабочы, спецыяліст па траўленню ​1.

траві́на, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і травінка; адно каліва травы. Здавалася, што .. над прыгрэтай сонцам травінай загудзе пчала. Чорны.

траві́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Разм. Адно каліва травы, адна травіна. [Сілівон:] — Хіба ўцячэш ад зямлі гэтай, на якой кожная сцежка табой ходжана, кожная травінка тваёй рукой аблашчана... Лынькоў.

траві́ца, ‑ы, ж.

Памянш.-ласк. да трава; невялікая, невысокая трава. Поле травіцаю сочнай адзелася, Выйшла скацінка і дружна скубе, Каля скацінкі падпасвіч з жалейкаю Ходзіць навокал ды йграе сабе. Купала.

траві́цца 1, травіцца; незак.

Зал. да травіць ​1.

траві́цца 2, травіцца; незак.

Зал. да травіць ​2.

траві́цца 3, травіцца; незак.

1. Спец. Выходзіць вонкі (пра пару, паветра).

2. Зал. да травіць ​3.

траві́ць 1, траўлю, травіш, травіць; незак., што.

Спец. Апрацоўваць паверхню чаго‑н. кіслатой або іншымі хімічнымі рэчывамі. Травіць шкло. Травіць дошку. // Наносіць (узор, рысунак) пры дапамозе кіслаты або іншых хімічных рэчываў. Травіць узор на шкатулцы.

траві́ць 2, траўлю, травіш, травіць; незак., што.

Таптаць (лугі, палі), з’ядаць пасевы; рабіць патраву. [Павал] пад’ехаў да самага Тамаша і Юркі. Прыпыніў каня і нарабіў крыку: .. — Нашто авёс коньмі травіце? Чорны. А Уладзік пасвіў дзесь каровы, Травіў чужыя сенажаці; А дома з дзецьмі была маці. Колас.

•••

Козамі сена травіць — траціць, пераводзіць дабро.

траві́ць 3, траўлю, травіш, травіць; незак., што.

Спец.

1. Выпускаць, адпускаць патроху канат, снасць і пад., аслабляючы нацяжэнне. Травіць канат.

2. Выпускаць пару, газ, паветра, робячы меншы ціск.

траві́ць 4, траўлю, травіш, травіць; незак., што.

Засвойваць у працэсе стрававання, ператраўліваць.

травяне́ць, ‑ее; незак.

Зарастаць, пакрывацца травой. І агарод на нізкім месцы — травянее, як ні праполвай. Лось.