Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ро́стверкавы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да ростверка. Ростверкавыя сваі.

ростр, ‑а, м.

Гіст. Таран у выглядзе галавы якой‑н. жывёлы на насавой частцы старажытнарымскага ваеннага карабля для панясення ўдараў караблю праціўніка.

[Ад лац. rostrum — насавая частка судна, нос карабля.]

ро́стра, ‑ы, ж.

1. Гіст. Трыбуна на форуме старажытнага Рыма, упрыгожаная насамі караблёў, захопленых у непрыяцеля.

2. Упрыгожанні калон у выглядзе насавой часткі старажытнага судна.

[Лац. rostra (мн. л.) — насы караблёў.]

ро́стры, ‑аў; адз. няма.

Спец. Пляцоўкі, звычайна крацістыя, якія робяцца над палубай судна для шлюпак, катэраў, баркасаў і пад.

[Гал. rooster — рашотка.]

ро́стул, ‑у, м.

1. Вугал, атрыманы ў выніку расхілення ножак цыркуля і пад.

2. Адтуліна, шчыліна, якая ўтвараецца, калі расчыніць акно, дзверы і пад.; росчын.

ро́схрыст, ‑у, М ‑сце, м.

Месца, дзе расхрыстваецца, расхрысталася адзежа. Батура страляе з пагана тры разы. Ва ўпор, у росхрыст паркалёвай сарочкі на грудзях. Навуменка.

ро́счын, ‑у, м.

Тое, што і ростул. У росчыну дзвярэй паказаўся даўгаваты тонкі нос і чорныя вочы. Колас.

ро́счырк, ‑у, м.

Завітушка на пісьме, звычайна ў канцы слова або чыйго‑н. подпісу. [Грай] па-вайсковаму суха пераказвае загад, бярэ з рук паперку з шырокім сакратаровым росчыркам. Мікуліч. // у перан. ужыв. Пра след бліскавіцы, рэактыўнага самалёта. Тоня ўздрыгвала пры кожным росчырку маланкі. Лось.

•••

Адным росчыркам пяра — адным подпісам, не ўнікаючы ў сутнасць справы, зрабіць што‑н.

ро́сшук, ‑у, м., звычайна мн.о́сшукі, ‑аў).

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. расшукваць — расшукаць.

2. Следчыя і аператыўныя дзеянні, якія маюць мэтай выявіць злачынца, украдзеную маёмасць і пад. У росшуках самы страшны і заўзяты быў .. [Кроер] са сваімі чаркесамі. Караткевіч.