Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

увільгатня́льнік, ‑а, м.

Прыбор, прыстасаванне для ўвільгатнення паветра.

увільгатня́цца, ‑яецца; незак.

1. Незак. да увільгатніцца.

2. Зал. да увільгатняць.

увільгатня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да увільгатніць.

увільго́тнены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад увільгатніць.

увільну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

1. Спрытна ўхіліцца ад сустрэчы, сутычкі з кім‑, чым‑н.; лоўка павярнуўшыся, пазбегнуць чаго‑н. Увільнуць ад удару. □ — Я ўжо іду, — і бег [Федзька] дахаты, азіраючыся на бацьку, каб увільнуць, калі той захоча аперазаць. Арабей. // Непрыкметна пайсці, паехаць, скрыцца ад каго‑н. На агароджапай канатамі арэне рысоўка не паможа, бо там няма куды увільнуць, няма кім засланіцца. Карпюк.

2. перан.; ад чаго. Ухіліцца ад чаго‑н., карыстаючыся рознымі хітрыкамі; выкруціцца. Увільнуць ад цяжкай працы. Увільнуць ад прамога адказу. □ Калі ўзяць, дык — [кулак] надта хітры, Калі даць, дык — «носік вытры». Увільне не сяк, дык так, Бо нашто ж бы быў кулак? Крапіва. Калі раней [Валодзя] толькі і думаў, як увільнуць ад работы, дык цяпер ніколі не адстае ад астатніх. Рунец.

увіна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм.

1. Незак. да увінуцца.

2. Зал. да увінаць (гл. увінуць у 1 знач.).

увіна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да увінуць.

увіну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

Разм.

1. Укруціцца ў што‑н.; ухутацца. Увінуцца ў коўдру.

2. Управіцца, паспець. Другі раз ужо не ўвінуўся стары, Каб стрэліць у панскую зграю. Танк.

увіну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Разм.

1. што ў што. Укруціць, абвярцець што‑н. з усіх бакоў; завінуць.

2. Знікнуць, увільнуць. Загаманіўшы з старым садоўнікам, Ларыса не заўважыла, як увінуў Ігнась. Мурашка.

уві́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад увіць.