Verbum

градзіро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. градзіраваць.

гра́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

1. Тое, што і града (у 1 знач.). Зелянелі густыя градкі морквы. Якімовіч.

2. Абл. Верхняя жэрдка ў калёсах, бакавая або папярочная. Забуцька, звесіўшы ногі, сагнуўшыся, ледзь трымаўся на самай градцы калёс. Асіпенка.

гра́дкавы, ‑ая, ‑ае.

Які высейваецца, расце на градках. Градкавыя культуры.

градуі́раванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. градуіраваць.

градуі́раваны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад градуіраваць.

градуі́равацца, ‑руецца; незак.

Зал. да градуіраваць.

градуі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Спец. Нанесці (наносіць) дзяленні (шкалу) на які‑н. вымяральны прыбор. Градуіраваць тэрмометр.

[Ням. graduiren ад лац. gradus — ступень.]

градуіро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. градуіраваць.

2. Дзяленні, нанесеныя на вымяральны прыбор.

гра́дус, ‑а, м.

1. Адзінка вымярэння вугла або дугі, роўная 1/360 акружнасці (абазначаецца знакам °, які ставіцца справа ад лічбы уверсе). Вугал у 45°.

2. Адзінка вымярэння тэмпературы (паветра, вады, чалавечага цела і пад.). Мароз 30 градусаў. Вада кіпіць пры тэмпературы 100° па Цэльсію.

3. Адзінка вымярэння моцы спірту, спіртных напіткаў. Часта прыязджалі акцызнікі, правяралі градусы гарэлкі і бралі ў карчмара хабар. Бядуля.

•••

Пад градусам — нецвярозы, у стане лёгкага ап’янення.

[Ад лац. gradus — ступень.]

гра́дуснік, ‑а, м.

Разм. Тое, што і тэрмометр.