Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

безудзе́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць безудзельнага; раўнадушнасць. Даччына безудзельнасць прайшла міма Арынінай увагі, і яна спакойна села на канапу. Карпаў.

безудзе́льны, ‑ая, ‑ае.

Які не прымае ніякага ўдзелу ў чым‑н.; абыякавы да ўсяго. Аўтар як быццам быў зусім безудзельны да таго, што чытаў, што ажыло пад яго пяром, прайшоўшы праз думку і пачуццё. Лужанін. // Уласцівы, характэрны такому чалавеку. Безудзельны позірк.

безула́ддзе, ‑я, н.

Адсутнасць дзяржаўнай улады; адсутнасць кіраўніцтва. У Журавічах, якія ад Альхова за дваццаць вёрст, безуладдзе... Навуменка. // Адсутнасць здольнасці валодаць сабой. Ведаючы сваё безуладдзе над уласнай весялосцю, .. [Герасім Іванавіч] неяк раптам, праз сілу, устае на ногі і падыходзіць да акна. Карамазаў.

безула́дны, ‑ая, ‑ае.

Які не мае ўлады, які страціў уладу. Безуладны кароль. // Які не здольны валодаць сабой. — Ха-ха-ха-ха! — засмяялася Мая і, безуладная ад смеху, павісла ў хлопца на рукаве. Карпюк.

безумо́ўна,

1. Прысл. да безумоўны.

2. у знач. пабочн. Бясспрэчна, канечне. [Веры], безумоўна, найбольш імпанаваў Андрэй Шыбянкоў, але яна ні ў чым гэтага не выяўляла. Зарэцкі. З двух спраў, якія прадвяшчала трывожнае чэрвеньскае зацішша, перамагла, безумоўна, наша: наступленне.. апярэдзіла новую блакаду Налібоцкай пушчы. Брыль.

безумо́ўнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць безумоўнага. Безумоўнасць вываду.

безумо́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Не абмежаваны якімі‑н. умовамі; поўны, безагаворачны. Безумоўнае абавязацельства.

2. Бясспрэчны, несумненны. Безумоўная ўдача. Безумоўны поспех.

•••

Безумоўны рэфлекс гл. рэфлекс.

безупы́нку, прысл.

Тое, што і безупынна. Сеяў нудны дождж, той дождж, які можа ліць безупынку і дзень, і два, і месяц. Мележ.

безупы́нна,

Прысл. да безупынны. Вялікі доктар — час — спакойна і безупынна ідзе па свеце і лечыць, і гоіць. Чорны. Да апошняга біў сінявокі юнак, аўтамат лескатаў безупынна ў руках. Дубоўка.

безупы́ннасць, ‑і, ж.

Уласцівасць безупыннага. Безупыннасць біялагічнага працэсу.