Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

братэ́рства, ‑а, н.

Братні саюз, братняя дружба. Першы фільм, які мы бачылі ў Празе, быў фільм пра баявое братэрства савецкіх і чэхаславацкіх танкістаў. Мележ.

брат-сястра́, брат-сястры, ж.

Травяністая расліна сямейства залознікавых, від братаўкі.

бра́ўнінг, ‑а, м.

Аўтаматычны пісталет асобай сістэмы. Нявідны выхапіў браўнінг і выстраліў не цэлячыся. Колас.

[Ад уласн. імя.]

браха́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. брахаць (у 1 знач.).

браха́ць, брашу, брэшаш, брэша; незак.

1. Падаваць адрывістыя гукі (пра сабаку, ліса і некаторых іншых звяроў); гаўкаць. Дзесьці далёка брахаў сабака, піснула палявая мыш. Чорны. Яшчэ нават не вельмі позна — у хатах, мусіць, гараць яшчэ агні, на вуліцах сярдзіта брэшуць і выюць сабакі. Якімовіч.

2. перан. Разм. Ілгаць, хлусіць, маніць; паклёпнічаць, нагаворваць, абгаворваць. У Алёнкі пратэст з душы выбіваецца. Хочацца голасна сказаць усім гэтым плеткарам, што яны лгуць, брэшуць! Колас. — Чаго гэта мне брахаць? — націскае плячамі Пеця і падае Вольцы парожнія вёдры. — Я, канешне, мог памыліцца — гэта іншая справа, а брахаць... Вось што: гэта можам праверыць. Ракітны.

3. перан. Груб. Балбатаць, малоць языком, пустасловіць. А так Марцін спявае, брэша з хлопцамі.. — «вясёлы, жыццёвы дзядзька». Брыль. // Гаварыць непрыстойнае. Дня няма, Каб зранку.. [Кузьма] не наліваўся. ..Ідзе па вуліцы, шуміць, Бушуе, брэша і хаміць. Корбан.

•••

На ваду брахаць — прагна, многа, бясконца піць.

На пень брахаць — гаварыць непрыстойнасці, неразумнае.

брахіцэфа́л, ‑а, м.

Спец. Чалавек з кароткай галавой.

брахіцэфа́лія, ‑і, ж.

Спец. Форма чэрапе, у якой падоўжнае вымярэнне (ад асновы носа да патылічнага бугарка) толькі нязначна перавышае папярочнае.

[Ад грэч. brachys — кароткі і kephalē — галава.]

брахлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Які любіць брахаць. Брахлівы сабака.

2. Які любіць хлусіць, маніць; ілжывы.

3. Балбатлівы, гаваркі. Брахлівы чалавек.

4. Які нагадвае сабачы брэх. Брахлівы гоман.

бра́хман, ‑а, м.

Чалавек, які належыць да вышэйшай касты (першапачаткова — касты жрацоў) у Індыі.

брахмані́зм, ‑у, м.

Старажытнаіндыйская рэлігія (вярхоўнае бажаство Брахма, або Брама), якая ўзнікла ў 10–9 ст. да н. э.