Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ло́кан, ‑а, м.

Кучаравая ці завітая пасма валасоў. Ліда падымае галаву, адкідае з ілба цёмныя локаны. Колас.

ло́каць, ‑кця; мн. локці, ‑цяў; м.

1. Месца згібу рукі, дзе злучаецца плечавая косць з касцямі перадплечча. Глыбока ўздыхнуўшы, Чарнавус .. паставіў на калені локці і апусціў на далоні сваю жорсткую бараду. Кулакоўскі. Хвіліну .. [Максім і Васіль] ішлі моўчкі, датыкаючыся адзін аднаго локцямі. Шамякін. // Частка рукава, якая аблягае гэта месца. Падраны локаць.

2. Старадаўняй мера даўжыні, роўная прыблізна 0,5 метра.

•••

Кусаць (сабе) локці гл. кусаць.

Пачуццё локця гл. пачуццё.

ло́кцевы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да локця (у 1 знач.). Локцевы сустаў. Локцевы згіб. Локцевая косць.

ло́кшына, ‑ы, ж.

Выраб з пшанічнай мукі ў выглядзе тонкіх высушаных палосак цеста. // Страва, прыгатаваная з такога вырабу.

ло́кшынавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да локшыны. Локшынавае цеста.

лом 1, ‑а, м.

Завостраная з аднаго ці з двух канцоў металічная палка, якой разбіваюць, ломяць што‑н. цвёрдае. Узнімаючы цяжкі лом, [Галаўнёў] гахкаў і з сілаў апускаў яго ў мёрзлую зямлю, намерваючыся адвярнуць вялікую скібу. Дудо. Пасля работы — з лапатамі і ламамі людзі ішлі на суботнікі. Васілевіч.

лом 2, ‑у, м., зб.

1. Ломаныя ці прыгодныя толькі для перапрацоўкі (пераважна металічныя) прадметы. Поезд быў надарваны, і новенькія варожыя танкі былі звалены пад адхон грубай жалезнага лому. Краўчанка.

2. Тое, што і ламачча (у 1 знач.). Каля печы .. стаялі кашы з бульбаю, ляжала бярэма насечанага дробна і звязанага перавяслам лому. Чорны.

ло́маны,

гл. ламаны.

ло́мбер, ‑а, м.

Уст. Гульня ў карты, у якой прымаюць удзел звычайна трое.

ло́мберны, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які мае дачыненне да ломбера. Ломберны стол. Ломберныя карты. □ Граф гуляў у ломбернай зале з сябрамі ў віст. Караткевіч.

ло́мік, ‑а, м.

Памянш. да лом ​1; невялікі лом. Апанас падважыў ломікам дзверы і палез у Зосін пакой па ключы... Бажко.