Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

надтачы́ць 1, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што.

1. Крыху, збольшага стачыць (на станку, тачыле і пад.). Надтачыць зубіла. Надтачыць жалязка рубанка.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прагрызці, праесці што‑н. зверху, збоку, не да канца; надтачыць. Шашаль надтачыў бэльку.

надтачы́ць 2, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што.

Прышываннем, надвязваннем, надстаўкай і пад. зрабіць даўжэйшым. Надтачыць вяроўку. Надтачыць бервяно. □ Як ні цяжка было зноў знайсці першы канец проваду, але ўсё ж у мяне хапіла сіл зрабіць гэта, а пасля надтачыць провад і злучыць абодва канцы. Марціновіч. // перан. Разм. Зрабіць большым, падоўжыць. Зімовы дзень такі кароткі, што хоць ты яго надтачы. Сабаленка. Жыццё ж у чалавека адно. Тую частку, што выдаткаваў на абходныя шляхі, не надточыш. Карпаў.

надто́чаны 1, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад надтачыць ​1.

надто́чаны 2, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад надтачыць ​2.

надто́чванне 1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. надточваць ​1 — надтачыць ​1.

надто́чванне 2, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. надточваць ​2; надточка (у 1 знач.).

надто́чвацца 1, ‑аецца; незак.

Зал. да надточваць ​1.

надто́чвацца 2, ‑аецца; незак.

Зал. да надточваць ​2.

надто́чваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да надтачыць ​1.

надто́чваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да надтачыць ​2.

надто́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. надтачыць ​2.

2. Тое, што і надстаўка (у 2 знач.). Мае хвацкія аўчынкі: з аднае могуць выйсці плечы без надточак. Баранавых.

надтрэ́снуты, ‑ая, ‑ае.

1. З невялікай трэшчынай. Надтрэснутая талерка. Надтрэснутае люстра.

2. перан. Які дрыжыць, хрыпіць (пра голас, гукі і пад.). Голас Ніканора знізіўся, стаў надтрэснутым і хрыплым. Бядуля.

надубе́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.

Разм. Намерзнуцца. [Іван Іванавіч:] — А я на мантажы быў, надубеўся. За работай Мікалая Панчука назіраў. Мыслівец.

надубі́ць, ‑дублю, ‑дубіш, ‑дубіць; зак., што і чаго.

Прыгатаваць дубленнем нейкую колькасць чаго‑н. Надубіць скур.

наду́блены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад надубіць.