Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дава́жваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да даважыць.

дава́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.

Дабаўка, якую кладуць пры ўзважванні да тавару, калі ў ім не хапае вагі. Юнак падняў даважку і смяецца: — Такой бяды! Акраец з рук упаў... Прануза.

дава́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.

1. што. Закончыць узважванне чаго‑н. Даважыць апошнія мяшкі з насеннем.

2. чаго. Важачы што‑н., дадаць пэўную колькасць для поўнай вагі. Даважыць масла.

давазі́ць, ‑важу, ‑возіш, ‑возіць; зак., што.

Скончыць, завяршыць возку. Давазіць дровы з лесу. Давазіць снапы з поля.

давалака́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да давалачыся.

давалака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да давалачы.

давала́квацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да давалачыся.

давала́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да давалачы.

давалачы́, ‑лаку, ‑лачэш, ‑лачэ; ‑лачом, ‑лачаце, ‑лакуць; пр. давалок, ‑лакла, ‑ло; заг. давалачы; зак., каго-што.

Разм. З цяжкасцю данесці, давезці, дацягнуць да якога‑н. месца. Давалачы лодку да ракі. □ Хлопцы хутка давалаклі.. [ваўчанё] да месца, успіхнулі на павозку. Якімовіч.

•••

Ног не давалачы — не мець сіл дайсці куды‑н. — Дадому ты такі не пойдзеш, — запярэчыў Ёська. — Ты і ног туды не давалачэш. — Яшчэ і цябе давалаку, гавары вось хутчэй пра справу ды пойдзем. Галавач.

давалачы́ся, ‑лакуся, ‑лачэшся, ‑лачэцца; ‑лачомся, ‑лачацеся, ‑лакуцца; пр. давалокся, ‑лаклася, ‑лося; заг. давалачыся; зак.

Разм. З цяжкасцю дайсці, дабрацца да якога‑н. месца. Абарваны, галодны і стомлены, я з тэхнікума давалокся дахаты: у той час родны дом здаваўся адзінай крэпасцю, дзе нічога не пагражае! Карпюк. Цюлень давалокся да берага, плюхнуўся ў ваду, і толькі мы яго і бачылі. Хомчанка.