Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дасягальны, (кніжн.).

Такі, якога можна дасягнуць.

  • Дасягальная мэта.

|| наз. дасягальнасць, .

дасягнуць, ; зак.

  1. Дайсці, даехаць да пэўнага месца.

    • Лодка дасягнула сярэдзіны рэчкі.
  2. Дайсці да якога-н. узроўню ў сваім развіцці, праяўленні, у якіх-н. зменах.

    • Мароз дасягнуў 40.
  3. Распаўсюджваючыся, дайсці да якога-н. месца, да чаго-н.

    • Чуткі дасягнулі вёскі.
  4. Дажыць да якога-н. узросту.

    • Д. паўналецця.
    • Д глыбокай старасці.
  5. Дамагчыся чаго-н., якой-н. мэты.

    • Д згоды.
    • Д поспехаў у навуцы.

|| незак. дасягаць, .

|| наз. дасягненне, .

дасяжны, .

Тое, што і дасягальны.

|| наз. дасяжнасць, .

дасячы, і дасекчы, ; зак.

  1. Скончыць сячы, рассякаць што-н.

    • Д. дровы.
  2. Секучы, дайсці да якой-н. мяжы.

    • Д. да сярэдзіны.

|| незак. дасякаць, .

|| наз. дасяканне, .

дата, , ж.

  1. Каляндарны час якой-н. падзеі.

    • Гістарычныя даты.
  2. Памета, якая паказвае час (год, месяц, лік) напісання чаго-н. (пісьма, артыкула, кнігі і пад.).

    • Пісьмо без даты.
    • Круглая д. (аб юбілеі, дні нараджэння, якія падлічваюцца толькі дзесяткамі).

датаваць, ; зак. і незак.

  1. Абазначыць (абазначаць) дату на чым-н.

    • Д. заяву ўчарашнім чыслом.
  2. Устанавіць (-наўліваць) дату якога-н. факта.

    • Д. падзеі.
    • Д. з’яўленне пісьмовага помніка.

|| наз. датаванне, .

датацыя, , ж.

Дзяржаўная грашовая дапамога прадпрыемствам, установам і арганізацыям для пакрыцця перарасходаў і іншых патрэб.

  • Атрымаць датацыю.

|| прым. датацыйны, .

даткнуцца, ; зак.

Дакрануцца да чаго-н.

  • Д. смычком да струн.

|| незак. датыкацца, .

датла, прысл.

Поўнасцю, зусім, канчаткова.

  • Хата згарэла д.
  • Знішчыць д.

датуль, прысл. (разм.).

  1. Да таго месца.

    • Дайшоў д., дзе дарога зварочвала ў лес.
  2. Да таго часу.

    • Сядзеў у хаце д., пакуль не скончыўся дождж.