Verbum

данесціся, ✂; зак.

1. Зрабіцца чутным (пра гукі, пахі і пад.).

   • Да яго слыху данеслася стракатанне сарокі.
   • З навакольных лугоў данёсся пах сена.

2. Распаўсюдзіцца, стаць вядомым.

   • Данеслася радасная вестка.

|| незак. даносіцца, ✂.

данізу, прысл. (разм.).

Да самага нізу.

• Зверху д.

даніна, ✂, ж.

1. Даўней: натуральны або грашовы падатак, які плаціла насельніцтва свайму князю, феадалу або пераможцу ў бітве.

   • Абкласці данінай.
   • Сам Царград плаціў даніну Полацку.

2. каму. Ахвяраванне бедным, якія просяць міласціну.

   • Хадзіў, зняўшы шапку, і збіраў даніну.

3. перан., чаго. Аддзяка за што-н.

   • Д. павагі.
   • Д. ўдзячнасці людской.

4. перан., чаму. Вымушаная ўступка чаму-н.

   • Д. модзе.
   • Д. часу.

данос, ✂, м.

Тайнае паведамленне ўладам аб чыіх-н. недазволеных, процізаконных дзеяннях.

• Д. паліцыі на падпольшчыкаў.

|| прым. даносны, ✂.

даносчык, ✂, м.

Чалавек, які займаецца даносамі.

|| ж. даносчыца, ✂.

|| прым. даносчыцкі, ✂.

дантыст, ✂, м. (уст.).

Зубны ўрач.

|| ж. дантыстка, ✂.

|| прым. дантысцкі, ✂.

даныя, ✂.

1. Звесткі, паказчыкі, неабходныя для якога-н. абгрунтавання, абагульнення.

   • Афіцыйныя д.
   • Дакладныя д.

2. Здольнасці, якасці як падстава для чаго-н.

   • Ён мае ўсе д. для навуковай работы.

◊

• Выхадныя даныя — звесткі аб месцы і часе выхаду кнігі, яе тыражы і інш.

данюхацца, ✂; зак. (разм.).

1. Празмерна доўга і часта нюхаючы, дайсці да непрыемнасцей.

2. перан. Дазнацца, разведаць пра што-н. якім-н. непрыстойным спосабам.

   • Паліцыя данюхалася аб прыходзе партызанскага разведчыка.

|| незак. данюхвацца, ✂.

данясенне, ✂, н.

Вуснае ці пісьмовае паведамленне якіх-н. звестак кіраўніцтву.

• Паслаць д. ў штаб.

даняць, ✂; зак. (разм.).

1. Змучыць, дапячы, вывесці з раўнавагі.

   • Як дойме ліха, прарэжуцца зубы (з нар.).

2. безас. Аказаць моцнае ўздзеянне.

   • Даняло да слёз.

|| незак. даймаць, ✂.