Пахады́ ’дарожкі’ (пух., Сл. ПЗБ), ’глухія патаемныя мясціны, сцежкі’ (ст.-дар., Яшк.). Да ⁺паход < пахаджиць < хадзіць (гл.). Сюды ж паходня ’падмосткі, лесвіца-дошка’ (глыб., Сл. ПЗБ). Параўн. хадня ’дарожка’ (Сцяцко, Афікс. наз., 59).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пераса́днік ’палісаднік’ (слаўг., Мат. Маг.), рус. калуж., маск., арл., брамак, пересадник ’гадавальнік’, пересадень ’гароднік каля хаты’, славен. presadnik ’тс’. Да перасадзіць < пера- і садзіць (гл.). Аб суф. ‑нік гл. Сцяцко, Афікс. наз., 55.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перахо́дзіны, перэхо́дзіны ’ўходзіны — свята, пачастунак з прычыны перасялення са старой хаты ў новую’ (віл., ЛА, 3; ТС). Да пераход1 (гл.). Суфікс ‑ін‑ы характэрны для назваў традыцыйных абрадаў (Сцяцко, Афікс. наз., 43).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

По́іва ’пітво’ (Нас.). Рус. по́ево ’пойла для скаціны’, по́йво ’пойла; вадапой’. Ад паіць (гл.) пры дапамозе суф. ‑ів‑, які надае значэнне ’прадмет паводле яго прызначэння’, напр. ма́зіва ’мазь’ < мазаць (Сцяцко, Афікс. наз., 41).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прамышляй ’невялікі невад, сетка з вялікімі ячэйкамі на дзвюх вертыкальных палках’ (Дэмб. 2). Да промыславы, промысел, або, хутчэй, да рус. промышлять ’дабываць сабе пракармленне промыслам’. Аб суфіксе ‑яіі гл. Сцяцко, Афікс. наз., 145.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Радзі́ны ’нараджэнне дзіцяці’, ’святкаванне, звязанае з нараджэннем’ (ТСБМ, Нас., Касп., Сцяшк.; шчуч., лід., Сл. ПЗБ). Ад радзі́ць (гл.), як хрысці́ны ад хрысці́ць, ула́зіны ад ула́зіць, пра словаўтваральную мадэль гл. Сцяцко, Афікс. наз., 43.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ржа́вень ’крыніца на багністым глыбокім балоце’ (глыб., ДАБМ, камент., 42). Да ржа́ва (гл.). Суфікс ‑ень > як у крывень ’крывое поле’, прасцень ’простая дарога’ і інш. са значэннем адпаведнай прыметы (Сцяцко, Афікс. наз., 100).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скурапе́жка ‘кавалак тонкага сала’ (Касп.). Відавочна, ад скарупа (гл.) з метатэзай галосных пад уплывам ску́ра. Паколькі суф. ‑еж‑ утварае назоўнікі ад дзеяслоўных асноў (параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 36), трэба дапусціць існаванне дзеяслова *скарупіць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вупраж (БРС, Бяльк., КСП), рус. у́пряжь. Ад упрага́ць ’запрагаць’ (параўн. Нас., Байк. і Некр.), у шмат якіх раёнах выцеснена паланізмам збруя (Сцяцко, Словаўтв., 190); рус. упряжь Фасмер (4, 165) лічыць непасрэдным утварэннем ад прягу.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ла́тачына ’лапік, акно чыстай вады ў зарослым возеры’ (Бяльк.). Да латах (гл.). Утворана ад латка і суф. ‑ina з лакальна-прасторавым значэннем (Сцяцко, Афікс. наз., 156).

Латачы́на ’лагчына’ (Сцяшк.). Да латакі (Фасмер, 2, 523).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)