Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

статуэ́тка статуэ́тка, -кі ж.

ста́туя ста́туя, -туі ж.

статьI сов.

1. в разн. знач. стаць;

ни стать ни сесть ні стаць ні се́сці;

часы́ ста́ли гадзі́ннік стаў;

река́ ста́ла рака́ ста́ла;

стать ла́герем стаць ла́герам;

стать за стано́к стаць за стано́к;

стать на я́корь стаць на я́кар;

стать в па́ры стаць у па́ры;

стать на своё ме́сто стаць на сваё ме́сца;

2. (обойтись в какую-л. цену) разг. каштава́ць, абысці́ся; уско́чыць;

э́то мне ста́нет в копе́ечку гэ́та мне абы́дзецца (уско́чыць) у капе́ечку;

стать в тупи́к стаць у тупі́к;

его́ не ста́ло яго́ не ста́ла;

во что бы то ни ста́ло што б там ні было́, чаго́ б гэ́та ні каштава́ла;

ста́ло быть зна́чыць, такі́м чы́нам;

стать у вла́сти стаць на чале́ ўла́ды, узя́ць ула́ду;

стать на ра́вную но́гу (с кем-л.) стаць на ро́ўную нагу́ (з кім-небудзь);

стать поперёк го́рла стаць упо́перак го́рла;

стать поперёк доро́ги стаць упо́перак даро́гі;

стать на (чью-л.) сто́рону стаць (на чый-небудзь) бок;

стать на пути́ стаць на шляху́;

за чем де́ло ста́ло? у чым затры́мка?, што перашкаджа́е?;

за ним де́ло не ста́нет за ім затры́мкі не бу́дзе;

не привыка́ть стать не прывыка́ць;

с него ста́нет ён (гэ́та) мо́жа, ад яго́ мо́жна чака́ць.

статьII сов.

1. (начать) пача́ць, стаць;

он стал занима́ться в вече́рней шко́ле ён пача́ў (стаў) займа́цца ў вячэ́рняй шко́ле;

2. в знач. вспомогательного глаг. «быть» (преимущественно будущего времени), а также личными формами от соответствующего глаг.;

что ты ста́нешь де́лать? што ты бу́дзеш рабі́ць?, што ты зро́біш?;

я пе́ред ним унижа́ться не ста́ну я пе́рад ім прыніжа́цца не бу́ду;

я не стал бы тебя́ беспоко́ить, е́сли бы не кра́йняя на́добность я б цябе́ не турбава́ў, калі́ б не пі́льная патрэ́ба;

3. (совершиться, сделаться) зрабі́цца, стаць;

ста́ло светло́ ста́ла (зрабі́лася) све́тла (відно́);

ему́ ста́ло нело́вко яму́ ста́ла (зрабі́лася) няёмка;

он стал свиде́телем ён стаў све́дкам;

4. (оказаться достаточным, хватить) хапі́ць, стаць;

ста́нет ли у тебя́ сил для э́того де́ла? ці хо́піць у цябе́ сіл для гэ́тай спра́вы?;

мне э́того ста́нет надо́лго мне гэ́тага хо́піць (ста́не) надо́ўга.

статьIII ж.

1. (телосложение) по́стаць, -ці ж., стан, род. ста́ну м., склад, род. скла́ду м.;

2. (особенность фигуры — о животных) склад, род. скла́ду м.;

3. перен., уст. (характер устройства) хара́ктар, -ру м., склад, род. скла́ду м.;

быть под стать (быть подходящим) пасава́ць, быць да па́ры; (идти) падыхо́дзіць; (быть к лицу) быць да тва́ру; (соответствовать) адпавяда́ць; (быть под пару) быць да па́ры (каму);

э́то ему́ не под стать гэ́та яму́ не пасу́е (не падыхо́дзіць, не да тва́ру);

под стать ему была́ и жена́ да па́ры яму́ была́ і жо́нка;

с како́й ста́ти? з яко́й ла́скі?, дзе́ля чаго́?

ста́ться сов., разг. ста́цца, зрабі́цца, зда́рыцца;

мо́жет ста́ться мо́жа быць;

с тебя́ (с него́) ста́нется ты (ён) (гэ́та) мо́жаш (мо́жа), ад цябе́ (яго́) мо́жна чака́ць.

статья́ ж.

1. (небольшое сочинение) арты́кул, -ла м.;

газе́тная статья́ газе́тны арты́кул;

2. (глава, раздел) арты́кул, -ла м.;

сосла́ться на статью́ зако́на спасла́цца на арты́кул зако́на;

3. бухг. арты́кул, -ла м.; (источник) крыні́ца, -цы ж.;

статья́ дохо́да фин. крыні́ца дахо́ду;

расхо́дная статья́ расхо́дны арты́кул;

4. (разряд) стацця́, -цці́ ж.;

матро́с пе́рвой статьи́ матро́с пе́ршай стацці́;

по всем статья́м круго́м; па ўсіх пу́нктах.

стафилодерми́я мед. стафіладэрмі́я, -мі́і ж.

стафилоко́кк бакт. стафілако́к, -ка м.;

стафилоко́кковый стафілако́кавы.