Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Карпа́нне — сінонім да папярэдняга (Гарэц.). Гл. карпаць.

Карпано́сы ’кірпаносы’ кірпаты’ (Нас.). Гл. кірпаносы.

Карпатлі́вы. Гл. карпаць.

Карпа́ты1 ’узняты, задзёрты нос’ (КЭС, лаг.). Гл. кірпаты.

Карпа́ты2 ’буграваты, з нягладкай паверхняй’ (Сцяшк.), ’з нягладкай паверхняй (аб бульбе, напрыклад)’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк. МГ), укр. коропатий, серб.-харв. кра̏пе ’няроўнасці’ даюць магчымасць рэканструяваць прасл. korpa ’бугор, няроўнасць’, што адпавядае літ. kárpa ’бародаўка’, лат. karpa ’бародаўка, мазоль’; такім чынам, лексема яшчэ балта-славянская.

Карпа́ць1 ’калупаць, павольна рабіць што-небудзь’ (Нас., Янк. III, Мал., Гарэц., Др.-Падб.). Гл. корпаць.

Карпа́ць2 ’укараціць што-небудзь’ (Др.-Падб.). Гл. кірпаты.

Карпа́ч ’шчаўе прыбярэжнае, Rumex hydrolaptum Huds’. Да карпаць2 (гл.). Параўн. назву тупалістага шчаўя — карнач (гл.).

Карпа́чка ’драўляны плужок для акучвання бульбы’ (Выг.), да карпацы (гл.).

Карпашы́ць ’пяршыць’ (Нар. словатв.). Мабыць, кантамінацыя карпаць і і пяршыць.

Карпе́ль ’марудны чалавек’ (Нар. словатв.). Да карпалі. Словаўтварэнне на ‑ель. (Nomen agentis).

Карпе́ць ’трывожыць, хваляваць’ (З нар. сл.), ’цярпець невыгоды, нястачы’ (КЭС, лаг.). Да карпаць1. Семантычна няясна.