Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Ку́тні зуб ’карэнны зуб’ (ТСБМ, ТС, Сл. паўн.-зах., Мат. Гом., Ян., Жыв. сл.). Да кут (гл.), кутаць1 (гл.).

Ку́тнік ’батрак, парабак’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк. Сл., Др.-Падб.), ’бабыль’ (Гарэц.). Да кут (гл.).

Ку́тніца1 ’прамая кішка’ (Сл. паўн.-зах., Шатал., КЭС, лаг., Нар. лекс., Маш., Мядзв.). Да кутыр (гл.), кутаць1 (гл.).

Ку́тніца2 ’кіла’ (З нар. сл.), ’похва ў каровы’ (Янк. III). Да кутніца1 (гл.).

Кутня́ ’шум, разгул’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб.). Параўн. рус. кутить ’гуляць’. Заходнеславянскія адпаведнасці да рускага слова семантычна далёкія. У рус. літ. мову слова трапіла з паўн.-рус. гаворак. У XVIII ст. і адсюль распаўсюдзілася на сумежную тэрыторыю (гл. Вінаградаў, Этимология–1966, 116).

Куто́к ’сляпая кішка’ (ТС, Сл. паўн.-зах.). Гл. кутніца1.

Куто́ра ’вадзяная землярыйка’ (ТСБМ). Да кутаць1 (гл.). Словаўтварэнне ‑opa пад націскам нерэгулярнае.

Куто́х ’фіранка’ (Мат. Гом.). Да кутаць©. З пункту погляду семантыкі параўн. укр. кутець, рус. кут, кутец, польск. kut‑ піа, kutnica ’сець’. Словаўтварэнне незразумелае. Магчыма кутох < куток.

Куты́р ’бруха’ (Нас.). Гл. кут. Параўн. Фасмер, 2, 435.

Куўсця́к ’жмут сена’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. kuokštas ’тс’. Бел. слова, відаць, змяніла сваю першасную форму пад уплывам касцяк.

Ку́фа ’бочка’ (Касп., Грыг., Др.-Падб., Гарэц.). Ст.-бел. куфа ’тс’ (з 1583 г.) (Булыка, Запазыч., 182). Запазычанне праз польск. kufa ’тс’ з с.-в.-ням. kuofe ’тс’ (Слаўскі, 3, 318).