Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Ко́тачкі ’прадаўгаватыя брускі, на якія падвешваюцца ніты ў кроснах’ (Сцяшк.). Гл. каты.

Ко́тва ’месца, дзе на вялікдзень качалі яйкі’ (Нар. сл.). Да катаць (гл.).

Ко́тец ’возера’ (Эрем.). Укр. котець ’загародка з чароту для лоўлі рыбы’, рус. котец ’штучны вадаём, садок’, балг. ноце, макед. котец, серб.-харв. котац ’тс’. Да каціць (Тапароў, Этимология 1971, 289, 297).

Ко́тка ’кошка’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Жд. 2, КЭС, лаг., Нік. Очерки, Сцяшк.). Гл. кот.

Ко́ткі1 ’канюшына пашавая’ (Нар. лекс.). Да кот©. Гл. коцікі, коцы.

Ко́ткі2 ’матавіла’ (Сцяшк.)· Да котг (гл.).

Ко́тла ’бярлога’ (Сержп. Грам.), ’род’ (Сержп. Ск.). Магчыма, да каціцца (гл.). Тады kot‑lo < kotiti, як maslo < mazati. Ваян (RÉS, 13, 251) бачыў у рус. кодло тое ж вытворнае слова. Параўн. кодла (гл.), котлішча (гл.).

Ко́тлік ’від гэбля’ (Жыв. сл.). Да каціць (гл.). Тады котлік < кот‑ло + ‑ік.

Ко́тлішча ’месца жыхарства, сяліба’, ’род, сям’я’ (ТСБМ, Яшк., Мат. Гом., Сл. паўн.-зах.), ’выкачанае месца’ (Шат., Ян.), ’адкрытае бяздонне на балоце’ (ТС). Не выключана, што котлішча ў значэнні ’выкачанае месца’ толькі амонім іншага паходжання (да каціць). Котлішча ў значэнні ’сяліба, род’ і г. д. генетычна звязана з котла (гл.).

Ко́тная ’цяжарная (пра авечку, казу)’ (ТСБМ, ТС, Сл. паўн.-зах.). Гл. каціцца.

Коўб1 ’невялічкая рачная рыба’ (Нар. лекс.). Параўн. келб (гл.).

Коўб2 ’свіны страўнік’ (Нар. словатв., Нар. лекс.), ’страўнік у жывёл’ (Мат. Гом.). Укр. ковбик, ковбік ’тс’. Апошняе разглядаецца як кантамінацыя ковбан ’калода, цурбан’ і ’каўбаса’ (маецца на ўвазе страўнік, начынены мясам) (ЕСУМ, 2, 479). Вельмі праблематычна. Больш верагодна Да коуп© (гл.).

Коўб3 ’вузел валасоў, завучаных на патыліцы’ (Мат. Гом.). Параўн. укр. ковбешка ’галава’, якое таксама звязваецца з ковбан ’калода, цурбан’ (ЕСУМ, 2, 481). Ненадзейна. Ці не звязана з каўпак (гл.)?