Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ду́ма I ж., в разн. знач. ду́ма;

ду́му ду́маць — ду́му ду́мать

ду́ма II ж. ду́ма;

Дзяржа́ўная д. — Госуда́рственная ду́ма

ду́манне ср. размышле́ние, разду́мье

ду́мацца несов., безл.

1. (представляться) ду́маться; каза́ться;

мне ду́маецца, што паго́да яшчэ́ пастаі́ць — мне ду́мается (ка́жется), что пого́да ещё постои́т;

2. (о процессе мышления) ду́маться;

на во́льным паве́тры лягчэ́й ды́хаецца і ду́маецца — на све́жем во́здухе ле́гче ды́шится и ду́мается

ду́маць несов.

1. (размышлять) ду́мать;

ён мно́га ду́маў над гэ́тым пыта́ннем — он мно́го ду́мал над э́тим вопро́сом;

2. (считать, держаться мнения) ду́мать, полага́ть;

я ду́маю, што ўсё ско́нчыцца до́бра — я ду́маю (полага́ю), что всё око́нчится хорошо́;

3. (иметь намерение) ду́мать, предполага́ть, помышля́ть;

ён ду́мае вярну́цца за́ўтра — он ду́мает (предполага́ет) верну́ться за́втра;

4. (заботиться) ду́мать;

ду́мае то́лькі аб сабе́ — ду́мает то́лько о себе́;

мно́га д. аб сабе́ — мно́го мнить о себе́;

нядо́ўга ду́маючы — недо́лго ду́мая;

і д. няма́ чаго́ — и ду́мать не́чего;

на́ват і не ду́май — да́же и не ду́май;

трэ́ба д. — на́до полага́ть;

і д. забы́цца — и ду́мать забы́ть;

я ду́маю! — я ду́маю!;

д. сам сабе́ — ду́мать про себя́;

а што ты ду́маеш! — а что ты ду́маешь!; а почему́ бы и нет!;

хо́дзіць ці́ха, а ду́мае лі́хапогов. реча́ми тих, да се́рдцем лих

ду́маючы

1. прич. ду́мающий;

2. прил. мы́слящий;

3. деепр. ду́мая

ду́мец, -мца м., ист., разг. ду́мец

ду́мка ж.

1. в разн. знач. мысль; (взгляд на что-л. — ещё) мне́ние ср.;

усё гэ́та ство́рана чалаве́чай ~кай — всё э́то со́здано челове́ческой мы́слью;

з’яві́лася д. напіса́ць кні́гу — появи́лась мысль написа́ть кни́гу;

мы з ва́мі адно́й ~кі — мы с ва́ми одного́ мне́ния;

абме́н ~камі — обме́н мне́ниями;

2. лит., муз. ду́мка;

грама́дская д. — обще́ственное мне́ние;

трыма́цца ~кі — приде́рживаться мне́ния (взгля́да);

наво́дзіць на ~ку — наводи́ть на мысль;

прыйсці́ да ~кі — прийти́ к мы́сли;

у ~ках не было́ — в мы́слях не́ было;

асве́чаная д. — просвещённое мне́ние;

з ду́мак не выхо́дзіць — из мы́слей (головы́) не выхо́дит;

без за́дняй ~кі — без за́дней мы́сли;

не дапуска́ць ~кі — не допуска́ть мы́сли;

прыйсці́ на ~ку — прийти́ в го́лову; взбрести́ на ум;

на маю́ ~ку — на мой взгляд; по моему́ мне́нию;

збіра́цца з ~камі — собира́ться с мы́слями;

быць высо́кай ~кі — (аб кім, чым) быть высо́кого мне́ния (о ком, чём);

падхапі́ць ~ку — подхвати́ть мысль;

ухапі́цца за ~ку — ухвати́ться за мысль;

лаві́ць сябе́ на ду́мцы — лови́ть себя́ на мы́сли;

паглы́біцца ў ду́мкі — погрузи́ться в мы́сли;

сабра́цца з ~камі — собра́ться с мы́слями;

прыміры́цца з ~кай — примири́ться с мы́слью

ду́мны полит., ист. ду́мный;

д. бая́рын — ду́мный боя́рин

ду́мпер м., тех. ду́мпер

думпка́р м., ж.-д. думпка́р