турбо́та, ‑ы,
1. Заклапочанасць чым‑н., неадольнае жаданне ажыццявіць што‑н.
2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турбо́та, ‑ы,
1. Заклапочанасць чым‑н., неадольнае жаданне ажыццявіць што‑н.
2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чу́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Здольны востра чуць, тонка адчуваць (органамі пачуццяў або пра органы пачуццяў, звычайна слыху).
2.
3. Які лёгка перарываецца; неглыбокі.
4. Які чуецца, адчуваецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шу́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не;
1. Шмыгнуць, пабегчы, кінуцца куды‑н.
2. Саскочыць, зваліцца адкуль‑н.
3. Нечакана, імгненна праваліцца, упасці куды‑н.
4. Хутка, з сілай выліць што‑н. вадкае.
5. Імкліва, хутка ўзняцца, падняцца; узляцець уверх.
6. Утварыць лёгкі шум, шолах.
7.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́цца 1, шыюся, шыешся, шыецца;
1. Лезці, ісці і пад. у якое‑н. вузкае месца; туды, дзе цесна, шчытна.
2.
шы́цца 2, шыецца;
1. Вырабляцца шыццём.
2.
3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БРЭ́СЦКАЯ КРЭ́ПАСЦЬ,
комплекс абарончых збудаванняў 19 —
Месца для
Крэпасць размяшчалася на 4 астравах, утвораных рукавамі
На
Літ.:
Аникин В.И. Брестская крепость — крепость-герой. 2 изд. М., 1985;
(Свод памятников истории и культуры Белоруссии: Брестская обл.
В.І.Анікін (архітэктура).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
при предлог с
стоя́ть при вхо́де стая́ць пры ўвахо́дзе;
при доро́ге пры даро́зе;
бой при Цуси́ме бой пры Цусі́ме;
лаборато́рия при институ́те лабарато́рыя пры інстыту́це;
он находи́лся всё вре́мя при мне ён знахо́дзіўся ўвесь час пры мне;
служи́ть при шта́бе служы́ць пры шта́бе;
име́ть при себе́ спра́вку с ме́ста рабо́ты мець пры сабе́ даве́дку з ме́сца рабо́ты (пра́цы);
при жела́нии всего́ мо́жно доби́ться пры жада́нні ўсяго́ мо́жна дабі́цца;
при ору́жии пры збро́і;
при встре́че пры сустрэ́чы;
при соде́йствии прису́тствующих пры садзе́йнічанні прысу́тных;
при перехо́де че́рез у́лицу пры перахо́дзе це́раз ву́ліцу;
при по́лном молча́нии пры по́ўным маўча́нні;
чита́ть при электри́честве чыта́ць пры электры́чнасці;
сказа́ть при свиде́телях сказа́ць пры све́дках;
э́то случи́лось при мне гэ́та зда́рылася пры мне; кроме того, иногда переводится также иными предлогами, в частности: а) (в знач. возле, около) каля́ (каго, чаго), ля (каго, чаго); (
жить при ста́нции жыць пры (каля́, ля) ста́нцыі;
би́тва при Грю́нвальде бі́тва пры Гру́нвальдзе (каля́ Гру́нвальда, ля Гру́нвальда, пад Гру́нвальдам); б) (при наличии) з (са) (кім, чым); (с собой) з сабо́й;
при таки́х зна́ниях пры такі́х ве́дах, з такі́мі ве́дамі;
при тако́м здоро́вье з такі́м здаро́ўем, пры такі́м здаро́ўі;
при часа́х пры гадзі́нніку, з гадзі́ннікам;
де́ньги бы́ли при мне гро́шы былі́ пры мне (са мной);
у него́ при себе́ все бума́ги у яго́ з сабо́й (пры сабе́) усе́ папе́ры; в) (во время, в эпоху) за (каго, што), падча́с (чаго);
при Пари́жской комму́не пры Пары́жскай каму́не, падча́с Пары́жскай каму́ны;
при Миндо́вге пры Міндо́ўгу, за Міндо́ўгам;
при жи́зни пры жыцці́;
при́ смерти пры сме́рці;
при всём том пры ўсім тым;
при э́том пры гэ́тым;
при по́мощи пры дапамо́зе, з дапамо́гай;
при усло́вии пры ўмо́ве; (с условием) з умо́вай;
при зву́ке его́ го́лоса пачу́ўшы яго́ го́лас;
при слу́чае пры вы́падку, калі́ бу́дзе (зда́рыцца) вы́падак;
быть при ме́сте
оста́ться при свои́х заста́цца пры сваі́х;
быть при де́ле быць заня́тым спра́вай.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
stick2
1. уса́джваць, утыка́ць; утыка́цца;
2. (through) прако́лваць, прані́зваць, праціна́ць
3. прыкле́йваць; прыкле́йвацца; прыліпа́ць;
stick a stamp on a letter прыкле́йваць ма́рку на канве́рт
4.
stick a flower in one’s hair засу́нуць у валасы́ кве́тку
5. засяда́ць, завяза́ць; затры́млівацца;
stick in the middle of a speech спыня́цца ў сярэ́дзіне прамо́вы;
stick in the mind/in the memory засяда́ць у па́мяці;
6. не адхіля́цца ад чаго́
7. стая́ць за каго́
stick at
♦
stick to one’s resolve стая́ць на сваі́м;
stick to one’s post застава́цца на сваі́м пасту́;
stick to one’s word/promise трыма́ць сло́ва/абяца́нне;
stick together
stick one’s neck out
stick to one’s colours/guns
stick in one’s gizzard/stomach/craw
stick around
stick out
stick up
1. тырча́ць, высо́ўвацца;
stick
stick up a bank агра́біць банк
2. (for) выступа́ць за (каго
stick up for oneself пастая́ць за сябе́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
стая́ць
◊ с. на сваі́м — стоя́ть на своём;
с. на ме́сцы — стоя́ть на ме́сте;
с. грудзьмі́ — стоя́ть гру́дью;
с. насме́рць — стоя́ть на́смерть;
с. на чале́ — (чаго) стоя́ть во главе́ (чего);
с. за пляча́мі — (у каго) стоя́ть за спино́й (у кого);
с.
с. як слуп — стоя́ть столбо́м;
с. як пень — стоя́ть как пень;
на чым свет стаі́ць — на чём свет стои́т;
с. гаро́й — стоя́ть горо́й;
с. у вача́х — стоя́ть в глаза́х;
с. убаку́ — стоя́ть в стороне́;
на нага́х не с. — на нога́х не стоя́ть;
с. на сваі́х нага́х — стоя́ть на свои́х нога́х;
с. адно́й наго́й у магі́ле — стоя́ть одно́й ного́й в моги́ле;
с. на чарзе́ — стоя́ть на о́череди;
с. на цвёрдай гле́бе (на цвёрдым гру́нце) — стоя́ть на твёрдой по́чве;
с. на пра́вільным (няпра́вільным) шляху́ — стоя́ть на ве́рном (ло́жном) пути́;
с. пад ружжо́м — стоя́ть под ружьём;
с. на за́дніх ла́пках — (перад кім) стоя́ть на за́дних ла́пках (перед кем)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
трыма́ць
1.
2. (поддерживать, быть опорой) держа́ть, нести́;
○ т. банк — держа́ть банк;
◊ т. язы́к за зуба́мі (на пры́вязі) — держа́ть язы́к за зуба́ми (на при́вязи);
т. ву́ха во́стра — держа́ть у́хо востро́;
т. у по́лі зро́ку — держа́ть в по́ле зре́ния;
т. галаву́ высо́ка — держа́ть го́лову высоко́;
т. сло́ва — держа́ть сло́во;
т. у абцуга́х — держа́ть в тиска́х;
т. у ра́мках (шо́рах) — держа́ть в ра́мках;
т. у чо́рным це́ле — держа́ть в чёрном те́ле;
т. фасо́н — держа́ть фасо́н;
т. сябе́ — держа́ть (вести́) себя́;
т. сябе́ ў рука́х — держа́ть себя́ в рука́х;
т. у рука́х — (каго) держа́ть в рука́х (кого);
т. руку́ — (чыю) держа́ть ру́ку (чью);
т. нос на ве́тры — держа́ть нос по́ ветру;
т. по́рах сухі́м — держа́ть по́рох сухи́м;
т. у во́жыкавых рукаві́цах — (каго) держа́ть в ежо́вых рукави́цах (кого);
т. на адле́гласці — (каго) держа́ть на расстоя́нии (кого);
т. ула́ду — быть у вла́сти;
т. у галаве́ — держа́ть в уме́;
т. хвост пістале́там — держа́ть хвост пистоле́том;
т. ка́мень за па́зухай — держа́ть ка́мень за па́зухой;
т. ма́рку — держа́ть ма́рку;
т. пад шкляны́м каўпако́м — держа́ть под стекля́нным колпако́м;
т. у кі́пцях — держа́ть в когтя́х;
т. курс — держа́ть курс;
т. ле́йцы ў рука́х — держа́ть во́жжи в рука́х;
т. высо́ка сцяг — держа́ть высоко́ зна́мя
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АЎТАПАРТРЭ́Т
(ад аўта... + партрэт),
выява (вобраз) мастака, выкананая ім самім; разнавіднасць партрэта. Выконваецца звычайна з дапамогай люстэрка, фотаздымка, па ўяўленні. Адлюстроўвае не толькі вонкавае падабенства, але і раскрывае ўнутраны свет мастака, яго схільнасці, погляды.
Вядомы з антычнасці (Фідый) і сярэднявечча. Пашыраны ў творчасці мастакоў Адраджэння (Рафаэль, А.Дзюрэр). Аўтапартрэт маньерызму (16
У
Літ.:
Зингер Л.С. Автопортрет в системе жанров // Зингер Л.С. Очерки теории и истории портрета. М., 1986;
Яго ж. Автопортрет в советской живописи. М., 1986.
М.І.Цыбульскі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)