1. Раб, прыгонны. [Музыкант] слухаў расказы аб [радзіме] ад свайго дзеда, некалі вывезенага сюды на караблі нявольнікаў.Лынькоў.Рукамі нявольнікаў насыпаны .. высокі вал, выкананы глыбокія азёры, канавы, напоўненыя вадою, якія абкружаюць палац Радзівіла.Бялевіч.
2. Зняволены. І раптам Ліда Сцяпанаўна зразумела: гоняць [арыштаваных] да супрацьтанкавага рова.. Яна аглянулася, ці няма якой магчымасці ўцячы, але немцы шчыльным ланцугом абкружылі групу нявольнікаў.Шчарбатаў.
3.перан.; чаго. Чалавек, які знаходзіцца пад уплывам, уладаю чаго‑н. Нявольнік сваіх пачуццяў. □ Чалавек — не нявольнік прыроды, а яе гаспадар, правільней, старэйшы брат, які бязмежна яе любіць і якому яна аддае ўсё, што можа, са сваіх багаццяў.Клімковіч.Са светлай радасцю і з незразумелай трывогай я ўбачыў, што раблюся нявольнікам гэтай чароўнай паненкі.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цалкі́, ‑оў; адз.няма.
Абл.
1. Яечня, у якой жаўткі не змешваюцца з бялкамі. Тарэсяй звалась цётка гэта. Яна так ветла сустракала І надта ж добра частавала: Спячэ «цалкоў» на скавародцы, І так, бывала, наясіся, Што хоць на пупіку круціся.Колас.Неўзабаве мы сядзелі за круглым сталом — яна глядзела на мяне сваімі мр[о]йнымі вачамі і карміла: падала яешню з цалкоў, тварог на сподку і шклянку салодкага малака.Чыгрынаў.
2. Цэлая бульба, вараная ў лупінах. Ціт наліў пляменніку кубак першаку і паказаў на закусь, якую тут жа разгарнуў на складзеным у некалькі столак абрусе. То былі хлеб, сала цыбуля, бульбяныя, яшчэ цёплыя, цалкі.Кавалёў.
3. Зерні канапель, якія застаюцца цэлымі нястоўчанымі. Канапляныя цалкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hesitate
[ˈhezɪteɪt]
v.i.
1) вага́цца, хіста́цца; сумнява́цца
2) не раша́цца
3) не хаце́ць
She hesitated to hurt the child’s feelings — Яна́ вага́лася, каб не абра́зіць пачу́цьці дзіця́ці
4) запіна́цца (у гу́тарцы)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
suspicion
[səˈspɪʃən]
n.
1) падо́зраньне, падазрэ́ньне n.
2) адце́ньне n.
She spoke with a suspicion of spite — Яна́ гавары́ла з адце́ньнем зласьлі́васьці
above suspicion — па-за падо́зраньнем
on suspicion — пад падо́зраньнем
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
able
[ˈeɪbəl]
adj.
1) які́ можа, які́ ўме́е
•
- to be able
2) здо́льны, таленаві́ты; зда́тны
She is an able teacher — Яна́ зда́тная наста́ўніца
3) кваліфікава́ны, спра́ўны
an able seaman — спра́ўны мара́к
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
падкупі́ць, падкупля́ць
1. (схіліцьнасвойбок) bestéchen* vt (чым-н mit D, durch A);
мяне́ не падку́піш ich lásse mich nicht bestéchen;
2.перан (выклікацьсімпатыюдасябе) bestéchen* vt (чым-н durch A);
яна падкупі́ла яго сваёй ве́тлівасцю sie bestách ihn durch ihre Fréundlichkeit
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прапрыназ
1. über (A), von (D); bezüglich (G), in Bezúg auf (A), an (A), um (A);
я чуў пра гэ́та ich habe davón gehört;
пра запа́сразм auf Vórrat;
яна́ клапо́ціцца пра яго́ sie sorgt für ihn;
яму́ нагада́лі пра гэ́та er wúrde darán er¦ínnert
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
чутно́прысл
1.у значвыкбезас man hört, man kann hören;
до́бра чутно́ man kann gut hören, es ist gut zu hören;
было́ чутно́, як яна́ спява́ла man hörte sie síngen;
2.пабоч.словагл чуваць:
што чутно́? was ist zu hören?, was gibt es Néues?
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Буб-. Аснова праславянскага паходжання (*bǫb‑). Попавіч (ЈФ, 19, 159–171) лічыць, што для абазначэння розных круглых прадметаў у прасл. мове існавалі тры паралельныя асновы: *bǫb‑|*bob‑|*bab‑ (гл. яшчэ баб-). Прасл. аснова *bǫb‑ для абазначэння круглых прадметаў выстаўляецца і іншымі. Бернекер, 78–79 (пад bǫbъlъ і bǫbьnъ), думае, што яна ўзыходзіць да і.-е.*b(h)axmb(h)‑ гукапераймальнага паходжання. Гл. яшчэ Траўтман, 26, 39; Махэк₂, 74 (пад bublina); Балецкі, SSlav., 5, 185–186. Але, як сведчаць балг. формы тыпу буба, у некаторых выпадках трэба лічыцца з зыходным і.-е.*b(h)oub(h)‑ без назалізацыі (гл. БЕР, 1, 85). Выпадкі з прасл.*bǫb‑ і з прасл.*bub‑ нялёгка адмежаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
До́ля. Рус.до́ля, укр.до́ля, польск.dola, славац.doľa, балг.доля. Прасл.дыял.*dolʼa ’тс’. Звычайна звязваецца з і.-е.*del‑ ’аддзяляць і да т. п.’ (Слаўскі, 1, 154–155; Бернекер, 1, 209; Траўтман, 44) і параўноваецца з літ.dalìs ’частка, доля’, dalýti ’дзяліць’, усх.-літ.dalià ’частка’, ст.-інд.dalam ’частка, кавалак’ і г. д. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 526. Мартынаў (Лекс. балтызмы, 26–27) лічыць, што доля (бел., укр. і польск. лексемы) — гэта рэзультат пранікнення літ. (усх.-балт.) dalià (г. зн. запазычанне). Паводле Мартынава, даказаць прасл. характар гэтай лексемы цяжка, тым больш што яна не этымалагізуецца на слав. глебе, а літ.dalìs, dalià суадносіцца з дзеясловам dalýti, dalinti.