Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

жо́ўклы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Жоўты, пажаўцелы. Лісце вільготнае, Жоўклае падала з дрэў.. Куляшоў. Палкоўнік здзіўлена прыўзняў галаву, варухнуў жоўклымі, зморшчанымі павекамі. Галавач.

жо́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.

Рабіцца жоўтым, жаўцець. Пасля амаль месячнай спякоты пачала жоўкнуць бульба, вянуць гародніна. Шамякін. Ад гарачыні вяла лісце і бы, жоўк і прападаў на вачах гарбузнік. Сачанка.

жо́ўта,

1. Прысл. да жоўты.

2. безас. у знач. вык. Пра наяўнасць жоўтага колеру. Вясною на лузе жоўта ад красак.

жоўта... (а таксама жаўта...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «жоўты» (у 1 знач.), напрыклад: жоўтагаловы, жоўтавалосы.

жоўтагало́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае жоўтую галаву. Жоўтагаловыя каласавікі — грыбы нядоўгія. Пракінуцца на тры-чатыры дні — і няма. Навуменка.

жоўтафіёль, ‑і, ж.

Тое, што і лафкіёль.

жо́ўты, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае афарбоўку аднаго з сямі асноўных колераў спектра — сярэдняга паміж аранжавым і зялёным; колеру яечнага жаўтка, золата. Жоўтае лісце. □ Бягуць ручаі па разорах размытых, Выгладжваюць жоўты пясок. Колас. Жоўтыя мурашкі ўспаўзаюць на рукі. Чорны.

2. перан. Згодніцкі, рэфармісцкі; прадажны, здрадніцкі. Жоўтая буржуазная прэса. Жоўтыя прафсаюзы.

3. Як састаўная частка некаторых батанічных, медыцынскіх, мінералагічных назваў. Жоўтая лілія. Жоўтая крывяная соль.

•••

Жоўтая вада гл. вада.

Жоўтая ліхаманка гл. ліхаманка.

Жоўтая раса гл. раса.

Жоўты білет гл. білет.

Жоўты дом гл. дом.

жо́ўцевы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны жоўці ​1 (у 1 знач.). Жоўцевы праток. Жоўцевыя кіслоты. Жоўцевы пузыр.

жоўцевыдзяле́нне, ‑я, н.

Фізіялагічны працэс выдзялення жоўці печанню.

жоўцекамянёвы, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з утварэннем камянёў у жоўцевым пузыры і жоўцевых шляхах. Жоўцекамянёвая хвароба.