Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

шыне́ль, ‑няля, м.

Форменнае паліто спецыяльнага пакрою, са складкай на спіне і хлясцікам. У гэты час да стала падышоў малады рослы ў вайсковым шынялі хлапец. Сташэўскі. Тады, калі Віктар апранаў новы шынель, гімнасцёрку, ватнікі, яму стала шкада запаснога палка. Навуменка.

[Ад фр. chenille.]

шыне́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да шыняля; прызначаны для шыняля. Шынельнае сукно.

2. у знач. наз. шыне́льная, ‑ай, ж. Памяшканне, дзе здымаюць шынялі, галаўныя ўборы.

шы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Сцегнавая ці лапатачная частка тушы свінні або барана, адпаведным чынам прыгатаваная для ўжывання. Вепручок рос ладны, ружовы, таму на вялікдзень былі на стале і шынка з мяккім сальцам, і мармуровыя каркавіны, і вэнджаныя кілбасы з пахучым кменам. Рамановіч. У маёнтку князя Абхазава яшчэ не страцілі смаку да вяпровай шынкі. Самуйлёнак.

[Ням. Schinken.]

шынка́р, ‑а, м.

Уст.

1. Уладальнік шынка або прадавец спіртных напіткаў у ім. Не было патрэбы адбудоўваць карчму і не было каму заступіць месца старога шынкара: сыноў Абрам не меў, а дочкі павыходзілі замуж. Колас.

2. Асоба, якая займаецца шынкарствам.

шынка́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Уст. Жан. да шынкар.

шынка́рскі, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які мае адносіны да шынкара. Шынкарскае жыццё.

шынка́рства, ‑а, н.

Уст.

1. Утрыманне шынка як род занятку.

2. Забаронены законам выраб і гандаль спіртнымі напіткамі.

шынка́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

Уст. Займацца шынкарствам. Хацеў і там адзін карчмар атаўбавацца ды шынкарыць. Дубоўка.

шынко́вы, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які мае адносіны да шынка.

шы́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да шыны (у 1, 2 знач.); прызначаны для вырабу шын. Завод будуюць людзі шынны. Смагаровіч.

2. Спец. Які мае адносіны да шыны (у 3 знач.), робіцца, накладваецца з дапамогай шын. Шынная павязка.

3. Спец. Які складаецца з шын (у 4 знач.). Шынная магістраль.