Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

інтэлектуалі́зм, ‑у, м.

1. Кніжн. Насычанасць думкамі, ідэямі; філасофская змястоўнасць.

2. У псіхалогіі — ідэалістычны напрамак, які абсалютызуе інтэлектуальныя працэсы, адрываючы іх ад жыццёвай асновы і агульна-гістарычнай практыкі.

інтэлектуалі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Паслядоўнік інтэлектуалізму (у 2 знач.).

інтэлектуа́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць інтэлектуальнага.

інтэлектуа́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да інтэлекту; разумовы, духоўны. Інтэлектуальныя сілы народа. Інтэлектуальнае жыццё. Інтэлектуальная праца.

інтэліге́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Асоба, якая належыць да інтэлігенцыі; чалавек разумовай працы. Хрысцюк лічыў сябе інтэлігентам. У яго разумовая праца. Дуброўскі.

[Ад лац. intelligens, intelligentis — які разумее, ведае; спецыяліст.]

інтэліге́нтка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да інтэлігент.

інтэліге́нтнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць інтэлігентнага (у 2, 3 знач.). Сапраўдная інтэлігентнасць у яе лепшым разуменне, высокая культура ў вялікай ступені ўласцівы Шэмету як кіраўніку. Бугаёў. // Далікатнасць у абыходжанні. [Іра] рашуча адхіліла маё замілаванне і зноў сказала: — Ты, як той мядзведзь. Няма ў цябе інтэлігентнасці. Сабаленка.

інтэліге́нтны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да інтэлігента, да інтэлігенцыі. Інтэлігентная праца.

2. Уласцівы інтэлігенту, інтэлігенцыі. Інтэлігентны выгляд. □ За сталамі на ўслонах сядзелі хораша апранутыя маладыя і сталыя людзі інтэлігентнага аблічча. Лось.

3. Адукаваны, культурны. Інтэлігентная сям’я. □ Камандзірам гэтага ўзвода быў Усевалад Жастоўскі, чалавек вельмі памяркоўны, ветлівы, інтэлігентны. Кулакоўскі.

інтэліге́нтшчына, ‑ы, ж.

Разм. іран.

1. зб. Інтэлігентныя людзі; інтэлігенцыя (звычайна аб старой, буржуазнай інтэлігенцыі).

2. Склад думак, жыццёвы ўклад, ўласцівы старой, буржуазнай інтэлігенцыі.

інтэліге́нцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да інтэлігента, інтэлігенцыі. Інтэлігенцкі побыт. Інтэлігенцкае паходжанне. // Уласцівы інтэлігенту, інтэлігенцыі. Інтэлігенцкі самааналіз.