Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

мало́ць, мялю, мелеш, меле; незак., што і без дап.

1. Раздрабняць зерне, ператвараючы ў муку, парашок; размолваць. Малоць жыта. Малоць перац. □ [Мікіта:] — Чаго толькі [паравік] не рабіў! І малоў, і малаціў, і крупы драў, і паліваў. Ракітны. // Раздрабняць што‑н., ператвараючы ў дробную аднародную масу. Малоць руду.

2. перан. Разм. Балабоніць, балбатаць, гаварыць абы-што. Болесь завёў мяне ў свой пакой .. і бясконца малоў мне пра сябе самога і пра сваіх родных. Гарэцкі. [Таня:] — Знаеш жа, што твая гутарка пустая, а ўсё мелеш. Новікаў.

•••

Ваду малоць — займацца пустаслоўем, гаварыльняй.

Малоць лухту — тое, што і вярзці лухту (гл. вярзці).

Малоць языком — тое, што і малоць (у 2 знач.).

мало́чаны, ‑ая, ‑ае.

Абмалочаны. Малочаныя снапы. Малочанае збожжа.

малочна...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «малочны», напрыклад: малочнатаварны, малочнакансервавы, малочнакіслы.

малочнакі́слы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які ўтварае, дае малочную кіслату. Малочнакіслыя бактэрыі.

мало́чнасць, ‑і, ж.

Здольнасць даваць тую ці іншую колькасць малака. Малочнасць кароў.

малочнатава́рны, ‑ая, ‑ае.

Які займаецца вытворчасцю або перапрацоўкай вялікай колькасці малака. Малочнатаварная ферма. Малочнатаварнае прадпрыемства.

мало́чнік, ‑а, м.

1. Збаночак, у якім малако падаецца на стол.

2. Разм. Мужчына, які прадае малако і малочныя прадукты.

мало́чніца, ‑ы, ж.

1. Разм. Прадаўшчыца малака і малочных прадуктаў.

2. Захворванне слізістай абалонкі рота (пераважна ў грудных дзяцей).

мало́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да малака. Малочныя прадукты. // Які выдзяляе малако. Малочныя залозы. // Які дае малако, гадуецца для вытворчасці малака. Малочны статак. // Удойны. Малочная карова.

2. Звязаны з вытворчасцю, перапрацоўкай і продажам малака. Малочная гаспадарка. Малочны завод. Малочны магазін. □ Электрычнае святло ўспыхне на малочнай ферме, на канюшні, у кожнай хаце. Паслядовіч.

3. Прызначаны для малака. У кузаве грузавіка зіхатліва паблісквалі малочныя бітоны. Ракітны.

4. Выкармлены малаком. Малочныя парасяты.

5. Прыгатаваны на малацэ. Малочная каша. Малочны суп. Малочны кісель.

6. Які ўваходзіць у склад малака або атрымліваецца з малака. Малочная кіслага.

7. Падобны колерам на малако. Між іншым, Я сам люблю прыход вясны — Малочнае цвіценне вішань, І спеў драздоў, і шум лясны. Панчанка. Над лугам і ў нізінах стаяў малочны туман, і ў твар шыбала прыемным вільготным халадком. Шамякін.

8. у знач. наз. мало́чная, ‑ай, ж. Памяшканне для прыёму малака (у калгасах, саўгасах). Даяркі ў белых, як у медсясцёр, халатах насілі ў малочную бітоны. Шахавец.

9. у знач. наз. мало́чнае, ‑ага, н. Ежа з малака або з малаком. Ён есць цяпер толькі малочнае.

•••

Малочная кухня гл. кухня.

Малочная спеласць гл. спеласць.

Малочная сястра гл. сястра.

Малочны брат гл. брат.

Малочныя зубы гл. зуб.

Малочныя рэкі з кісельнымі берагамі гл. рака.

ма́лпа, ‑ы, ж.

1. Млекакормячая жывёліна, якая па будове свайго цела з’яўляецца самай блізкай да чалавека.

2. Разм. груб. Аб вельмі непрыгожым чалавеку.

•••

Чалавекападобныя малпы — сямейства малпаў, да якога адносяцца гарыла, арангутан, шымпанзе і гібон.