Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дабрадзе́йка, ‑і, ДМ ‑дзейцы; Р мн. ‑дзеек; ж.

Жан. да дабрадзей.

дабрадзе́йнасць, ‑і, ж.

Маральныя якасці, учынкі дабрадзея (у 1 знач.); дабрачыннасць.

дабрадзе́йны, ‑ая, ‑ае.

Які характарызуецца дабрадзейнасцю; дабрачынны. Дабрадзейная жанчына. Дабрадзейны ўчынак.

дабрадзе́йства, ‑а, н.

Добрая справа, паслуга.

дабрадзі́ць, ‑бродзіць; зак.

Кончыць брадзіць, зрабіцца гатовым у выніку браджэння (пра піва, віно).

дабраду́шнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць дабрадушнага; сардэчнасць. Мацярынская дабрадушнасць.

дабраду́шны, ‑ая, ‑ае.

Добры, лагодны, прыхільны да людзей. Дабрадушны чалавек. // Які выражае дабрадушнасць. Дабрадушная ўсмешка. Дабрадушны твар.

дабра́к, ‑а, м.

Разм. Добры, спагадлівы чалавек. Гэта быў яшчэ не стары чалавек, але валасы меў сівыя. Позірк вачэй — суровы, патрабавальны. Але чамусьці не страшна было пад.. позіркам гэтага чалавека. Ён [камандзір] здаваўся дабраком. Каваленка.

дабра́нач, выкл. у знач. вык.

Разм. Ужываецца як пажаданне спакойнай ночы, добрага сну. — Дабранач! — паціскаючы са шчырасцю Янкаву руку, развітаўся Васіль. Гартны.

дабрата́, ‑ы, ДМ ‑раце, ж.

1. толькі адз. Спагадлівасць, чуласць у адносінах да людзей. Хваліць за дабрату, за сардэчнасць. □ [Сярго:] Якой цудоўнай дабраты народ! Калі палюбіць ён каго душой, Аддасць яму і кроў сваю і сэрца. Глебка. // Прыветлівасць, ласкавасць. У рысах твару.. свяцілася заклапочаная дабрата і ветлівасць. Чорны.

2. толькі мн. (дабро́ты, ‑рот). Тое, што служыць задавальненню чалавечых патрэб, дае матэрыяльны дастатак. Мінаюць стагоддзі.., новыя пакаленні ствараюць свае матэрыяльныя даброты, перабудоўваюць паселішчы і гарады. Крывіцкі.